26 красавіка ў традыцыйны чацвер стаў даступны новы выпуск Ubuntu 12.04 LTS Precise Pangolin. Гэта чарговы дыстрыбутыў з доўгім тэрмінам падтрымкі. Да LTS-сістэм ў большай ступені прад'яўляюцца патрабаванні па стабільнасці, але ў версіі 12.04 ёсць і прынцыповыя новаўвядзенні, у асноўным звязаныя з інтэрфейсам.

Доўгаіснуючы "Пангалін"

У мінулы раз мы коратка падвялі вынік дзейнасці Canonical за мінулыя два гады з моманту выхаду Ubuntu 10.04, які меў статус працяглага тэрміну падтрымкі. І вось цяпер на змену Lucid Lynx прыйшла новая версія з кодавым назовам Precise Pangolin, якой таксама прысвоены статус рэлізу з доўгім тэрмінам падтрымкі.

Аднак "Пангалін" будзе больш доўгажывучым дыстрыбутывам. Час выпуску абнаўленняў для дэсктоп-рэдакцыі і для сервернага варыянту складзе пяць гадоў, а не тры гады, як гэта было для папярэдніх версій. З гэтых пяці гадоў першыя два гады будуць выпускацца абнаўлення з рэалізацыяй падтрымкі новага абсталявання, пасля чаго ў апошнія тры гады будуць выходзіць толькі абнаўлення з выпраўленнем крытычных памылак і праблем бяспекі.

У дыстрыбутыве 12.04 LTS, вядома ж, распрацоўнікі спрабавалі давесці да стабільнай працы тое, што было рэалізавана ў трох папярэдніх выпусках Ubuntu. І ў першую чаргу гэта тычыцца карыстацкага інтэрфейсу Unity, на якім спынімся больш падрабязна.

Unity 5

У Ubuntu 12.04 ўключана новая версія фірменнай карыстацкай абалонкі Unity 5. У першы раз гэтае графічнае працоўнае асяроддзе карыстальніка з'явілася ў версіях Ubuntu для наўтбукаў, а ў Ubuntu 11.04 яна пачала выкарыстоўвацца па змаўчанні замест абалонкі GNOME 3.

Адной з галоўных асаблівасцяў Unity з'яўляецца імкненне зэканоміць працоўную прастору экрана. Для гэтага ў гэтай абалонцы выкарыстоўваецца глабальнае меню і вертыкальная панэль Launcher. Глабальнае меню эканоміць вертыкальную прастору, а панэль запуску праграм Launcher, што выконвае яшчэ і ролю і панэлі задач, падыходзіць для сучасных "шырокафарматных" манітораў.

Глабальнае меню і Launcher найбольш эфектыўныя для нэтбукаў і наўтбукаў. Таму асяродзе Unity, напрыклад, у мяне на наўтбуку пасялілася з самой сваёй першай версіі.

Другая важная асаблівасць Unity - гэта тое, што абалонка арыентавана ў першую чаргу для працы з клавіятурай, што зноў такі важна пры працы на наўтбуках і нэтбуках. У гэтым асяроддзі практычна ўсю важную функцыянальнасць зручна рабіць, грукаючы, як той піяніст, па клавішам.

І вось гэтая праца з клавіятурай ў Unity 5 атрымала ў "Пангаліне" і далей сваё развіццё. У сістэму інтэграваная падтрымка тэхналогіі 'Head-Up Display' (HUD). Пераход у гэты рэжым працы ажыццяўляецца пры націску клавішы Alt, у выніку чаго з'яўляецца радок пошуку для хуткага ўводу каманд.

HUD - гэта кардынальна новая рэалізацыя галоўнага і глабальнага меню ў праграмах для Ubuntu. Традыцыйная звыклая сістэма галоўнага меню існуе ў кампутарнай індустрыі ўжо больш за 30 гадоў. Яна дазваляе рабіць навігацыю да патрэбнай функцыі праграмы праз дрэвападобную сістэму выпадаючых спісаў - часта заблытаную і не заўсёды лагічную,.

Замест меню з выпадальнымі спісамі каманд кіраўнік Canonical Марк Шаттлварт прапануе выкарыстоўваць поле тэкставага пошуку. У гэтым поле пошуку карыстальнікам трэба проста пачынаць набіраць, што яны хочуць выканаць у праграме або сістэме. У працэсе набору каманды HUD будзе аўтаматычна падбіраць і прапаноўваць найбольш верагодныя назвы функцый з арсенала бягучага прыкладання ці наяўных у аперацыйнай сістэме каманд. Прычым сістэма ўлічвае раней паспяхова выбраныя каманды і прапануе іх у першую чаргу.

Аднак з практычнага пункту гледжання усе магчымасці Unity патрабуюць дбайнай налады. Бо важнай характарыстыкай і глабальнага меню, і панэлі запуску з'яўляецца іх правільнае паводзіны на запыты карыстача. І менавіта неадэкватныя паводзіны элементаў Unity з'яўляецца асноўнай прычынай раздражнення людзей на гэты новы інтэрфейс.

Самы просты прыклад - гэта паводзіны Launcher. Калі адкрыта на ўвесь экран прыкладанне, у якога панэль функцый таксама знаходзіцца з левага боку, як у GIMP, то спробы абраць мышом тут нейкую функцыю сканчаюцца не патрэбным з'яўленнем Launcher, што, натуральна, можа хутка вывесці з сябе.

І трэба сказаць, што менавіта налада паводзін Unity - гэта асноўнае занятак распрацоўнікаў Ubuntu. У кожнай новай версіі сістэмы элементы інтэрфейсу паводзяць сябе па-рознаму. Напрыклад, у новай версіі па змаўчанні вертыкальная панэль Launcher апынулася жорстка зафіксаванай, і ўжо прысутнічае на экране нават у выпадку поўнаэкраннага раскрыцця акна праграмы. З усіх варыянтаў паводзін інтэрфейсу мне асабіста больш падабаўся той, які быў у Ubuntu 11.04.

Але, вядома ж, у Ubuntu магчыма карыстальніцкая настройка Unity пад свае густы. Напрыклад, у панэлі Appearance ў сістэмных наладах дададзена магчымасць налады розных параметраў абалонкі Unity. У прыватнасці, можна наладзіць метад адлюстравання глабальнага меню (напрыклад, адключыць аўтаматычнае утойванне меню), памяняць колер фону Dash, дадаць кнопку "згарнуць усе вокны". Але, як і ў папярэдніх версіях, для тонкай налады трэба ўсё ж такі ўсталёўваць больш магутныя канфігуратары абалонкі, як, напрыклад, CompizConfig.

Хоць, з іншага боку, для многіх неспрактыкаваных карыстачоў такая тонкая налада Unity можа апынуцца занадта складанай, у выніку чаго яны не ацэняць яе вартасцяў і пяройдуць для працы на што-небудзь болей простае.

Ubuntu Store

Яшчэ адным спрэчным для многіх кампанентам у Ubuntu з'яўляецца мэнэджэр праграм сістэмы. У якасці мэнэджара праграм у Ubuntu ўваходзіць фірмовая ўтыліта "Цэнтр прыкладанняў". Гэта вельмі наварочаная праграма ў дачыненні да розных візуальных спецэфектаў, якая з новай версіяй Ubuntu стала яшчэ больш наварочанай. У "Цэнтр прыкладанняў" дададзеная падтрымка адлюстравання некалькіх скрыншотаў ці видеодемонстрация для прыкладання. Прадстаўлены спецыяльны web-каталог для абмену з сябрамі спасылкамі на цікавыя праграмы. Паскорана праца інтэрфейсу.

За гэтую наварочанасць "Цэнтр прыкладанняў" многія і не любяць, аддаючы перавагу старому добраму Synaptyc. Аднак, трэба яшчэ і памятаць, што "Цэнтр прыкладанняў" - гэта не толькі праграмы, але і розныя віды кантэнту, у тым ліку і платнага. Напрыклад, тут можна знайсці для загрузкі кнігі і часопісы.

У дадатак да ўсяго гэтага ў музычным плэеры Ubuntu Rhythmbox, які зноў вярнуўся ў якасці плэера па змаўчанні замест Banshee, як і раней, дзейнічае падтрымка музычнага сэрвісу UbuntuOne Music Store.

Ubuntu One

Сэрвіс Ubuntu One - яшчэ адзін фірменны сэрвіс Canonical. Гэта так званая "хмарная флэшка", накшталт Dropbox, Google Drive і іншых. Ubuntu One дазваляе ў спецыяльным асабістым "воблаку" захоўваць свае файлы, што робіць іх потым даступнымі з любога кампутара. Бясплатна кожнаму карыстачу выдаецца 5 гігабайт для захоўвання дадзеных. Для працы з Ubuntu One ў сістэме маецца спецыяльны праграмны кліент.

У новай версіі сістэмы рэалізавана новая панэль кліента Ubuntu One, якая падтрымлівае аперацыі па ўсталёўцы, наладзе, даданню і выдаленню дырэкторый для сінхранізацыі. Па заяве распрацоўнікаў, палепшаны сродкі для працы з "хмарным" сховішчам Ubuntu One, рэалізавана поўнафункцыянальная падтрымка проксі.

Сістэмныя асаблівасці

Некалькі слоў, пра ядро Linux, якое выкарыстоўваецца ў новай версіі. Ядро абноўлена да версіі 3.2.0-23. Гэтая версія Linux таксама з'яўляецца варыянтам з працяглай падтрымкай, як і Ubuntu.

Ядро Linux для платформы Amd64 цяпер пастаўляецца ў выглядзе адзінага пакета, без падзелу на generic і server.

У графічным DRM-драйверы i915 па змаўчанні актываваны рэжым энергазберажэння RC6 для відэакарт Intel на базе архітэктуры Sandy Bridge. Рэжым RC6 дазваляе практычныя да нуля знізіць спажыванне энергіі падчас неактыўнасці GPU.

Альтэрнатыўныя Ubuntu

Як мы ўжо казалі вышэй арыгінальны дыск Ubuntu c абалонкай Unity і стандартным наборам праграм можа не ўсім спадабацца. Супольнасць Ubuntu у гэтым выпадку прапануе альтэрнатывы. Адначасова c Ubuntu выпушчаны вобразы на аснове іншых графічных асяроддзяў: Kubuntu (KDE 4.8), Xubuntu (Xfce 4.8), Lubuntu (LXDE).

Маюцца і зборкі са спецыялізаваным наборам праграм: медыяцэнтр Mythbuntu, Edubuntu з падборкай навучальнага ПЗ, Ubuntu Studio для апрацоўкі мультымедыя. Для карпаратыўнага сектара прапанавана спецыялізаваная зборка Ubuntu Business Desktop Remix, адрозная ад базавага варыянту Ubuntu Desktop больш офіснай падборкай прадстаўленых па змаўчанні прыкладанняў.

Развіваецца і серверны варыянт Ubuntu - у асноўным у "воблачным" кірунку. У склад сервернага дыстрыбутыва інтэграваны інструментар MAAS (Metal-as-a-Service), прызначаны для хуткага і зручнага разгортвання Ubuntu-канфігурацый на мностве сервераў з выкарыстаннем тэхналогій, якія выкарыстоўваюцца ў "хмарных" платформах. У пастаўку уключаны выпуск "хмарнай" платформы OpenStack Essex. Падрыхтаваны дадатковыя сродкі для аўтаматызацыі разгортвання гатовых сістэм на базе OpenStack праз Juju Сharms.

І з нядаўняга часу Canonical спрабуе прэтэндаваць на новыя для сябе сферы. Так для OEM-вытворцаў прапануецца стварэнне зборак Ubuntu для Android і Ubuntu TV.

Міхаіл АСТАПЧЫК