Офісны пакет LibreOffice, рэдактар 3D-графікі Blender, медыяплэер VLC - гэта калі і не лідэры, то, па меншай меры, адны з лідэраў у сваёй вобласці прымянення сярод ВПЗ. Таму нядзіўна, што ў гэтым аглядзе менавіта абнаўленням гэтых праграм ўдзелім ўвагу.

LibreOffice 3.5

Пра тое, як з'явіўся ў свет офісны пакет LibreOffice, мы не раз казалі ў аглядах "Камп'ютэрных Вестак". Нагадаю, аддзяленне гэтага праекта ад OpenOffice.org адбылося восенню пазамінулага года ў выніку незадаволенасці многімі распрацоўшчыкамі палітыкай кампаніі Oracle, якой дастаўся OpenOffice пасля куплі Sun. Пасля непрацяглай канкурэнцыі Oracle вырашыла перадаць код OOo фонду Apache. І цяпер, пакуль OpenOffice праходзіць розныя працэдуры праверкі, адзіным практычным выбарам з'яўляецца LibreOffice.

Курыруе развіццё LibreOffice некамерцыйная арганізацыя Document Foundation. На мінулым тыдні гэты фонд прадставіў трэцяе ў гісторыі праекта абнаўленне - LibreOffice 3.5.

У цэлым, калі казаць пра сутнасць ўсіх абнаўленняў, то яны ўяўляюць сабой прыемныя, патрэбныя і карысныя радасці для карыстальніка, якія робяць працу з дакументамі больш прыемнай і прадуктыўнай. Рэвалюцыйных і кардынальных навацый у новым офісе не рабілася.

У новай версіі была праведзена невялікая рэарганізацыя карыстацкага інтэрфейсу. З верхніх панэляў былі прыбраныя лішнія элементы, і інтэрфейс стаў больш дзелавым, не такім "друзлым", як раней.

Магчыма, для многіх карыстальнікаў LibreOffice карысным будзе з'яўленне функцыі аўтаматычнай праверкі абнаўленняў. Калі такія абнаўлення з'явяцца, то карыстач пра гэта атрымае спецыяльнае паведамленне.

Тэкставы рэдактар Writer ў новай версіі абзавёўся функцыяй візуальнага фарматавання калантытула. Калі да ніжняга або верхняга калантытула дакумента падвесці мыш, як з'явіцца спецыяльнае поле і кнопка для рэдагавання шапкі і футэра.

Палепшаны і друкарскія характарыстыкі. Напрыклад, удасканалены хітынг шрыфтоў Libertine Open Fonts, што зрабіла больш якасным адлюстраванне офісных дакументаў.

У таблічным працэсары LibreOffice Calc з'явіліся функцыі SEC, CSC, SECH, CSCH, BITAND, BITOR, BITXOR BITRSHIFT і BITLSHIFT. Гэтыя функцыі з'яўляюцца часткай стандарту OpenFormula.

Цяпер таблічны працэсар валодае магчымасцю шматрадковага ўводу. Увод некалькіх радкоў у ячэйку робіцца праз камбінацыю клавіш Ctrl + Enter.

Павялічана агульная прадукцыйнасць Calc. Напрыклад, забяспечана падтрымка да 10 тысяч лістоў у дакуменце. Магчымым стала вызначаць пачатковую колькасць лістоў у дакуменце.

Пачынаючы з гэтай версіі, графічны рэдактар і рэдактар прэзентацый маюць пачатковую падтрымку фармату Microsoft Visio. Гэтая падтрымка Visio рэалізавана Эйлид МакАдам, якая мае ступень бакалаўра па вылічальных сістэмах Абертэйскага універсітэта Шатландыі.

Microsoft Visio - рэдактар дыяграм і блок-схем для Windows, які выкарыстоўвае вектарную графіку. І ў многіх назбіралася нямала падобных дыяграм і схем у закрытым фармаце гэтага рэдактара.

Зразумела, не варта пакуль чакаць ідэальнай падтрымцы фармату VSD. І справа не ў тым, што бібліятэка libvisio, пры дапамозе якой ажыццяўляецца праца з файламі VSD, яшчэ павінна расці і ўдасканальвацца. Магчымасці канвертавання фармату Visio абмяжоўваецца таксама і магчымасцямі фарматаў SVG і ODG, у якія і адбываецца пераўтварэнне файлаў Visio.Таму магчымасці VSD хутчэй за ўсё на ўсе 100% не будуць калі-небудзь цалкам ахоплены.

Таму, калі глядзець на праведзеную МакАдам працу з боку магчымасцяў фарматаў, то падтрымку фарматаў Visio я б не назваў проста фармальнай. Нескладаныя дыяграмкі нядрэнна адчыняюцца.

Для LibreOffice Base, які з'яўляецца механізмам падлучэння да баз дадзеных распрацаваны новы драйвер для доступу да СКБД PostgreSQL. Гэты новы драйвер не залежыць ад Java і, па заявах распрацоўнікаў, значна хутчэй старых драйвераў DBC і ODBC.

І ў заключэнне аб паляпшэннях сумяшчальнасці з дакументамі з офіснага пакета MS Office. У новай версіі Libre Math забяспечана падтрымка імпарту і экспарту матэматычных формул з дакументаў MS Office Open XML (docx). Зроблены шматлікія паляпшэнні ў імпарце фармату DOCX. Павялічана прадукцыйнасць імпарту дакументаў Excel і ODS. Пры экспарце і імпарце Open XML (docx) дададзеная падтрымка каментароў.

У бліжэйшыя планы стваральнікаў LibreOffice ўваходзіць выпуск стабільнай версіі 3.5.1, дзе будуць выпраўленыя памылкі, знойдзеныя пасля выпуску 3.5.0. Што ж тычыцца больш далёкіх перспектыў, то ў будучыні з'явяцца версіі LibreOffice для мабільнай платформы Android, а таксама "воблачная" версія гэтага офіснага пакета.

Гэта значыць. што LibreOffice зможа працаваць у выглядзе сервера, а карыстач будзе працаваць з гэтым серверам дыстанцыйна праз браўзэр. Код, які рэалізуе такія магчымасці, ужо ўключаны ў асноўную кодавую базу праекта.

Навіны сусвету Blender

На мінулым тыдні выйшла новая версія Blender 2.62. Але сказаць хацелася б у першую чаргу не толькі аб новых функцыях гэтага 3D-рэдактара, колькі пра тую эвалюцыю, якую прайшоў да бягучага часу гэты свабодны пакет трохмернай графікі.

Па сканчэнні паўгода з моманту з'яўлення галіны 2.6, можна ўпэўнена сказаць, што Blender з простай праграмы трохмернага мадэлявання ператварыўся ў складанае комплекснае рашэнне для працы з трохмернай графікай. Гэта ўжо не тое немудрагелістае прыкладанне, што падыходзіла для знаёмства з 3D.

Іншымі словамі, Blender на дадзены момант - гэта комплексная праграма, падобная на той жа LibreOffice, якая ўключае ў сябе розныя рашэнні для розных тыпаў задач: не толькі трохмернае мадэляванне, але і анімацыя, фізічнае мадэляванне, гульнявая логіка, праца з відэа. У сілу гэтага Blender ўсё больш прыцягвае да сябе прафесійных распрацоўнікаў, што станоўча ацэньваюць развіццё Blender, а таксама ўсё часцей выкарыстоўваюць яго для сваёй працы.

З іншага боку, Blender ў сілу свайго ўскладнення ўжо не атрымліваецца рэкамендаваць як найболей простае рашэнне для аматарскага знаёмства з 3D. Пачынаючы з галіны 2.62, ўскладнілася не толькі функцыянальнасць рэдактара, але і карыстацкі інтэрфейс. Можна лічыць, што месца аматарскага 3D-рэдактара для пачаткоўцаў цяпер вакантна і варта чакаць у гэтым дачыненні новых кандыдатаў.

Што ж тычыцца канкрэтнага напрамку развіцця Blender, то найбольш прыярытэтным, калі меркаваць па навінам новай версіі, з'яўляецца праца з відэа. У версіі 2.62 з'явіліся новыя ўдасканалення інструментаў "motion tracking", прызначаных для адсочвання і мадыфікацыі рэальных аб'ектаў у відэасцэнах. Новыя магчымасці "motion tracking" лепш паглядзець на канкрэтным хвілінным відэароліку:

Адпаведна для дэманстрацыі кінематаграфічных магчымасцяў Blender ствараецца новы дэманстрацыйны фільм пад назвай Mango. Але калі раней выпушчаныя фільмы былі толькі анімацыйнымі праектамі, то ў Mango будуць фігураваць жывыя акцёры і рэальныя гарадскія пейзажы, у якія, дзякуючы візуальным эфектам, будуць ўпісаны фантастычныя аб'екты. Да сакавіка 2012 года будуць праводзіцца падрыхтоўчыя работы, у сакавіку або красавіку пачнецца працэс кіназдымкі. Завяршыць працу над фільмам плануецца ў жніўні або верасні гэтага года.

Хаця прыклад працы Blender з рэальным відэа і рэальнымі акцёрамі даўно існуе. Гэта фантастычная кароткаметражка "Ангар 5". Фільм апавядае пра студэнтаў, што нейкім чынам прабрацца на закінутую ваенную базу з распрацоўкамі робатаў часоў халоднай вайны. Фільм выдатны яшчэ і тым, што ствараўся сіламі студэнтаў аднаго з амерыканскіх універсітэтаў.

Так што можна быць упэўненым, што "Манга" мы ўбачым. І калі ўзнікнуць у рэалізацыі якія-небудзь цяжкасці, то гэта будзе зусім не з-за недасканаласці рэдактара Blender.

VLC 2.0

Медыяпрайгравальнік VLC (ад VideoLAN Client) абнавіўся да версіі з прыгожым нумарам 2.0. VLC - гэта свабодны кросплатформавы прайгравальнік файлаў мультымедыя з графічным інтэрфейсам, які з'яўляецца альтэрнатывай медыяплэеру Mplayer. Ўтрымоўвае ў сабе ўсе неабходныя для прайгравання кампаненты і не патрабуе устаноўленых кодэкаў у сістэме, у выніку чаго папулярны ў карыстачоў Mac OS.

Таксама VLC можа выкарыстоўвацца як канвертар аўдыё і відэафайлаў. Можа выкарыстоўвацца ў якасці медыя-сервера для арганізацыі сеткавага вяшчання.

Асноўнай прычынай змены мажорнай версіі VLC трэба назваць змену ліцэнзіі на асноўныя бібліятэкі праекта. Для асноўных бібліятэк libVLC і libVLCcore, а таксама бібліятэк libdvbpsi, libaacs і libbluray цяпер прымяняецца ліберальная ліцэнзія LGPLv2.1 замест артадаксальнай GPLv2.

Змена ліцэнзій абумоўлена жаданнем пайсці насустрач кампаніі Apple, якая не вельмі жадае бачыць у AppStore праграмы з ліцэнзіяй GPL. Гэта значыць, у пэўнай ступені змена ліцэнзіі - гэта маладушнасць распрацоўнікаў VLC, якія вырашылі саступіць строгім прынцыпам вольнага ПЗ дзеля пераваг распаўсюджвання ў AppStore.

Карыстальнікі прадуктаў Apple таксама атрымалі і новы інтэрфейс медыяплэера. Падтрымліваюцца 2 візуальных стылю: Lion grey і QTX black.

У другой версіі заяўленая таксама эксперыментальная падтрымка прайгравання дыскаў у фармаце Blu-Ray. Падтрымліваюцца такія магчымасці, як навігацыя, парсінга спісу прайгравання і падтрымка базы дадзеных у фармаце BD-J.

І, само сабой, дабаўлены новыя фарматы: af, mtv, awb, f4v, sid, amr, vro (DVD-VR), VDR, субтытры EBU subtitles (stl). Ажыццёўлена падтрымка шматструменнага дэкадавання для фарматаў H.264, MPEG-4/Xvid і WebM. А таксама зроблены розныя ўдасканаленні і аптымізацыі.

Міхаіл АСТАПЧЫК