Мінулі навагоднія святы, і жыццё вяртаецца ў звыклы працоўны рытм. А праца адпаведна патрабуе працоўны софт, у тым ліку і вольны. У першы тыдзень новага года абнавілася шмат свабодных праграм, неабходных для працы. Гэта першыя выявы FreeBSD 9.0, ядро Linux 3.2, FreeDOS 1.1, Scribus 1.4, LibreCAD 1.0, NetBeans IDE 7.1, Gentoo 12.0 LiveDVD.

FreeBSD 9.0

FreeBSD - гэта і ёсць прыклад сістэмы, якую можна назваць самым сапраўдным "працоўным конікам", што непрыкметна, але добрасумленна робіць шмат карыснай працы ў Інтэрнэце. Гэтая сістэма да пачатку гэтага года ўжо дарасла да дзявятай версіі, якая з'яўляецца значнай у дачыненні да новаўвядзенняў.

На момант напісання гэтага агляду афіцыйнага прадстаўлення "дзявяткі" яшчэ не было. Таму абмяжуюся паведамленнем аб тым, што на некаторых ftp-архівах з'явіліся iso-выявы FreeBSD 9.0.Але больш дэталёва разгледзім новую версію ўжо пасля афіцыйнага выхаду.

Linux 3.2

Аднавіла цалкам сваю працаздольнасць інфраструктура выпуску новых версій ядра Linux. Пра гэта сведчыць працоўны выхад Linux 3.2.

Папярэдняя версія ядра выходзіла практычна ў баявых умовах, так як сервера kernel.org былі ўзламаныя хакерамі. У выніку распрацоўка версіі 3.1 амаль на месяц адхілілася ад графіка.

Ядро Linux даўно ўжо з'яўляецца прамысловым стандартам для працы на шырокім спектры кампутарнага абсталявання. Таму нядзіўна, што вялікую частку змяненняў ўяўляе код драйвераў для гэтага самага кампутарнага абсталявання.

Немалая частка змен накіравана на павелічэнне прадукцыйнасці ядра. Напрыклад, павялічана хуткасць дэсктопных прыкладанняў ва ўмовах вялікай інтэнсіўнасці аперацый запісу. Для файлавай сістэмы Ext4 максімальны памер блока дадзеных павялічаны з 4 Кб да 1 Мб, што ў выпадку захоўвання файлаў вельмі вялікіх памераў прыводзіць да значнага памяншэння фрагментацыі.

Што ж тычыцца іншай функцыянальнасці, то зараз у планавальніку задач з'явілася сістэма гнуткага размеркавання вылічальных рэсурсаў, якая дазваляе адрасна размяркоўваць рэсурсы CPU паміж рознымі катэгорыямі працэсаў. А спецыялісты Google ўнеслі ў ядро алгарытм прапарцыянальнага зніжэння інтэнсіўнасці адпраўкі пакетаў у TCP-стэку, што дазваляе хутчэй вярнуць аптымальныя працоўныя параметры сыстэмы пасля часовых праблем з перадачай дадзеных.

FreeDOS 1.1

Многія яшчэ памятаюць часы, калі на персаналках працавала аперацыйная сістэма MS-DOS. Хоць і зараз можна знайсці месца, дзе гэтая старазапаветная АС працуе на карысць чалавека.

Але на дадзены момант DOS у першую чаргу ўяўляе цікавасць для энтузіястаў. Менавіта для іх на мінулым тыдні пасля шасці гадоў працы была прадстаўлена новая версія FreeDOS. Гэта свабодная DOS-сумяшчальная сістэма для IBM-сумяшчальных PC, якая пачала распрацоўвацца ў 1994-м годзе.

Што тычыцца сістэмных асаблівасцяў, то FreeDOS можа пахваліцца наступнымі магчымасцямі:

• Стабільная падтрымка FAT-32 і доўгіх імёнаў файлаў;
• Магчымасць запуску сеткавых прыкладанняў;
• Рэалізацыя дыскавага кэшу;
• Падтрымка сістэм кіравання памяццю HIMEM, EMM386 і UMBPCI і мэнэджар памяці JEMM386;
• Падтрымка сістэмы друку;
• Драйверы для CDROM, драйверы UDMA для цвёрдых дыскаў і DVD;
• Драйвер мышы CUTEMOUSE;
• Падтрымка ACPI, часовага засынання і працы ў энергазахавальным рэжыму;
• Падтрымка USB-кантролераў і магчымасць працы з USB Flash;
• Для загрузкі выкарыстоўваецца новая версія Syslinux.

FreeDOS - гэта на самай справе практычна дыстрыбутыў, які ўключае вялікую колькасць праграм, у тым ліку і партаваных з UNIX. Адпаведна ў FreeDOS ёсць уласны рэпазітар пакетаў. З гэтага рэпазітара можна ўсталяваць вэб-браўзэры Lynx, Arachne, тэкставыя рэдактары edlin, edit, vim, emacs, гульні і многае іншае.

Gentoo 12.0 LiveDVD

Жадаючыя паглядзець у працы папулярны сярод вялікай часткі лінуксоідаў дыстрыбутыў Gentoo атрымалі на мінулым тыдні добрую для гэтага магчымасць. Супольнасць распрацоўшчыкаў і мантэйнераў гэтага дыстрыбутыву падрыхтавалі для гэтага спецыяльны "жывы дыск" LiveDVD Gentoo 12.0.

Gentoo - гэта вельмі арыгінальная сістэма, які сумяшчае ў сабе шмат цікавага. Асноўнае - гэта сістэма кіравання пакетамі Portege, прынцыпы якой запазычаны з FreeBSD. Дадзеная сістэма кіравання і зборкі праграм дазваляе не толькі мець самыя свежыя на дадзены момант часу версіі ПЗ, але і дазваляе аптымізаваць зборку пакетаў пад канкрэтнае апаратнае забеспячэнне.

На LiveDVD, вядома ж, устаноўлена ўжо гатовае да працы ПЗ, якое не трэба збіраць. ISO-выява падтрымлівае ўсталёўку на DVD і USB Flash. Таксама тут выкарыстоўваецца файлавая сістэма AUFS з магчымасцю запісу па-над даступнай толькі на чытанне вобласцю дыска, што дазваляе ўсталёўваць на гэты "жывы DVD" дадатковыя пакеты.

Scribus 1.4

Абавязкова варта звярнуць увагу на выхад свабоднай паліграфічнай выдавецкай сістэмы Scribus 1.4.Пачынаючы з версіі 1.3, гэтая паліграфічная сістэма стала працоўным інструментам ў шмат невялікіх выдавецтвах.

Аднак, з іншага боку, выпуск версіі 1.4 гэтага праграмнага прадукту, што распрацоўваўся каля пяці гадоў, атрымаўся не вельмі адназначным. Падчас распрацоўкі праект, здаецца, уступіў у паласу крызісу, што выявілася ў сыходзе з яго некаторых важных распрацоўшчыкаў.

Асноўнай мэтай Scribus 1.4 з'яўляўся пераход на больш сучасны тулкіт Qt4. Гэты пераход апынуўся не лёгкім для нешматлікай каманды праграмістаў.

Тым не менш, акрамя пераходу на Qt4, у новай версіі Scribus рэалізаваны цікавыя змены:

• экспарт у PDF 1.5 (з пластамі) і PDF/X-3;
• магчымасць рэдагаваць тэкст прама ў блоках;
• магчымасць выкарыстоўваць знешнія палітры Pantone;
• палепшаная падтрымка файлаў Photoshop з падтрымкай множных адсечаных контураў і PSD-пластоў;
• неразбуральныя эфекты для растравай графікі;
• новы тып блокаў - "Render Frames", куды змяшчаецца кантэнт, які ствараецца знешнім прыкладаннем.

LibreCAD 1.0

Прадстаўлены першы стабільны выпуск CAD-сістэмы LibreCAD. Хоць, варта сказаць, што і папярэднія бэта-версіі гэтай праграмы працавалі дастаткова стабільна.

На самай справе новы LibreCAD - гэта форк адкрытай версіі QCAD, што з'яўляецца прыкладаннем для двухмернага чарчэння - "электронным кульманам". Як і ў QCAD, у LibreCAD можна ствараць тэхнічныя чарцяжы, планы будынкаў і інтэр'ераў, чарцяжы механічных дэталяў і схемы.

У LibreCAD распрацоўшчыкі перавялі кодавую базу на новы сучасны фрэймворк Qt4. Таксама тут былі пераробленыя некаторыя прапрыетарныя кампаненты QCAD, як, напрыклад, шрыфты.

Распрацоўшчыкі LibreCAD таксама падрыхтавалі інтэрфейс для стварэння і падлучэння плагінаў, праз якія ў далейшым мяркуецца пашыраць функцыянальнасць LibreCAD.

LibreCAD з'яўляецца кросплатформенным прыкладаннем. Ёсць версіі для Windows, Mac OSX і GNU/Linux. Для Ubuntu самыя свежыя версіі можна ўзяць са спецыяльнага ppa-рэпазітара ppa: librecad-dev/librecad-daily.

Cinnamon 1.1.3

Як у мінулым годзе паказала жыццё, шмат карыстальнікаў ідэальным працоўным асяроддзем лічаць старую добрую графічную абалонку GNOME 2. Менавіта ў гэтым працоўным асяроддзі гэтыя карыстальнікі дэманструюць найвышэйшую прадукцыйнасць працы.

У выніку ў мінулым годзе папулярнасць атрымаў форк Ubuntu пад назвай Linux Mint, распрацоўшчыікі якога вырашылі працягваць традыцыі GNOME 2. І ў рамках апошняй версіі гэтага дыстрыбутыва быў прадстаўлены варыянт абалонкі GNOME 3, выкананы ў традыцыях другога "Гнома". Для гэтага быў створаны спецыяльны набор дапаўненняў MGSE (Mint GNOME Shell Extensions), які ператварае GNOME 3 у GNOME 2.

На прайшоўшым тыдні распрацоўшчыкі Mint прадставілі гэты перапрацаваны трэці "Гном" у выглядзе асобнай рэалізацыі з назвай Cinnamon.Галоўным адрозненнем Cinnamon ад раней распрацаванага набору дапаўненняў MGSE, з'яўляецца тое, што дадатковая функцыянальнасць зашыта ў абалонку, а не рэалізавана ў выглядзе знешніх дадаткаў.

NetBeans IDE 7.1

Для многіх праграмістаў, якія выкарыстоўваюць NetBeans IDE, праца зараз стане больш прадукцыйнай з новай версіяй гэтага асяроддзя распрацоўкі, што з'явілася на мінулым тыдні. Гэтае IDE ўжываецца для распрацоўкі на мовах Java, JavaFX, PHP, JavaScript, Python, Groovy і C/C++ і распаўсюджваецца ў зыходных тэкстах пад ліцэнзіямі GPLv2 і CDDL.

У першую чаргу NetBeans IDE 7.1 з'яўляецца першым асяроддзем распрацоўкі, што у поўнай меры падтрымлівае апошнія спецыфікацый і стандарты на платформу Java. Па заяве Oracle, версія 7.1 забяспечвае паўнавартасную падтрымку JavaFX 2.0. Новая версія ўтрымоўвае новыя прылады для візуальнай адладкі інтэрфейсу прыкладанняў на базе Swing і JavaFX.

Многія выкарыстоўваюць NetBeans для вэб-распрацоўкі. У гэтым дачыненні ў новай версіі варта адзначыць падтрымку CSS3 ў рэдактары CSS, уключаючы падтрымку аўтадапаўнення, падсвятленне сінтаксісу і кантэкстную дакументацыю для новых элементаў CSS3.

У версіі 7.1 з'явіўся новы функцыянал і для кантролю версій файлаў. Цяпер у гэтую IDE інтэграваны сродкі для працы з размеркаванымі сістэмамі кіравання версіямі файлаў Git.

Міхаіл АСТАПЧЫК