Шмат аглядальнікаў ўжо звярнулі ўвагу на ArnoldC - пацешны прыклад эзатэрычнай мовы праграмавання. Адзначым і мы гэты праэкт. Таксама будуць прадстаўлены: прасунуты выключальнік ПК KShutDown, мульціархіватар PeaZip, і праграма для стварэня дызайну вышывак KXStitch.

ArnoldC

Праекты ВПЗ бываюць галоўным чынам двух тыпаў: ці гэта вельмі практычныя і ўтылітарныя праграмы, ці ж гэта праекты, якія ажыйццяўляюць неабмежаваную свабоду думкі дзеля мастацтва праграмавання.

На Github нядаўна шмат аглядальнікаў софту заўважылі пацешны праект - ArnoldC. Яго стварыў праграміст з Фінляндыі Лоры Харцікка (Lauri Hartikka).

ArnoldC уяўляе сабою апісанне і кампілятар мовы праграмавання, у якасці базавых каманд у якой выкарыстоўваюцца "крылатыя фразы" герояў кінастужак, у якіх здымаўся вядомы амерыканскі акцёр Арнольд Шварцэнэгер. Гэта, напрыклад, такія выразы, як "You have been terminated", "Hasta la vista, baby" і іншыя "пэрлы" Жалезнага Арні.

Як і належыць, прывядзём у якасці паказальнага прыкладу сінтаксісу новай мовы праграму "Hello World", напісаную з дапамогай ArnoldC.

IT'S SHOWTIME
TALK TO THE HAND "hello world"
YOU HAVE BEEN TERMINATED

Канчатковая праграма генеруецца ў байт-код Java. Запампуем кампілятар, напісаны на Java, збяром байт-код і выканаем праграму.

wget http://lhartikk.github.io/ArnoldC.jar
java -jar ArnoldC.jar hello.arnoldc
java hello

На дадзены момант у ArnoldC маецца каля трох дзясяткаў каманд, якія дазваляюць ствараць і больш складаныя прыклады праграм.

Самае першае ўражанне ад знаёмства з ArnoldC - гэта яшчэ адна так званая эзатэрычная мова праграмавання, накшталт Ook (на аснове гукаў, якія выдаюцца арангутанамі) ці COW (на аснове мыкання парнакапытных). Можна, вядома, сказаць, што мова кібаргаў, якіх іграў Шварцнегер, недалёка адышла ў развіцці ад мовы арангутанаў, і ArnoldC з'яўляецца лагічным працягам COW і Ook.

Аднак з іншага боку, не такая ўжо і некарысная хакерская забава гэта ArnoldC. Мову ArnoldC можна назваць нават новым крокам і новай прыступкай у развіцці высокаўзроўневых моў праграмавання, як C++, C#, Java, JavaScript, Python, PHP і інш.

Адным са мноства прынцыпаў стварэння высокаўзроўневых моў з'яўляецца чытэльны, максімальна набліжаны да чалавечага сінтаксіс зыходнага кода праграм. "Чалавекападобны" код прачытаць і зразумець значна лягчэй, чым набор машынных інструкцый.

Аднак калі паспрабаваць агучыць, прачытаць ці надыктаваць код на сучасных высокаўзроўневых мовах, то з гэтай задумы ці наўрад атрымаецца штосьці зразумелае. У гэтым стаўленні ArnoldC - мова праграмавання, якая не толькі чытэльная, але якую можна нават агучваць і слухаць, як звычайную чалавечую гаворку. Код ArnoldC можна надыктаваць на смартфон, згенераваць з дапамогай сінтэзатара гаворкі, а потым праслухаць на ноч замест якой-небудзь аудыёкнігі. Не кажучы ўжо пра тое што, гукавы код, як і аўдыёкніжкі, дапаможа захаваць нямала дыяптрый зроку праграмістам. Шматлікім праграмерам павінна спадабацца.

Сучасныя ж сістэмы распазнання гаворкі ужо здольныя перакладаць гукавы код праграмы ў зыходны тэкст.

KXStitch

Далей у гэтым аглядзе ў нас пойдуць практычныя і ўтылітарныя праграмы першага тыпу - напрыклад, для аматараў вышывання. Заняткі вышываннем выдатна супакойваюць нервовую сістэму і могуць рэкамендавацца нават праграмістам. Бо, несумнеўна, лепш у якасці адпачынку ад працы - не гуляць у некарысныя гульні, а хоць бы вышыць на навалачцы партрэт Лінуса Торвальдса.

Прыкладам вольнай праграмы ў дапамогу вышывальшчыкам можна назваць KXStitch, якая прызначана для аўтаматызацыі стварэння і рэдагавання шаблонаў вышывак. KXStitch створана толькі для сістэм GNU/Linux, і для яе працы запатрабуецца бібліятэкі Qt і KDE. Праграма нядаўна абнавілася да версіі 1.0.3.

KXStitch гэта праграма, якая дазваляе ствараць схемы вышыўкі крыжыкам. Гэта такі род самаробкі - вышыванне малюнкаў на канве з дапамогай каляровых нітак.

Нельга сказаць, што KXStitch з'яўляецца такой ужо марай вышывальшчыцы, якая дазваляла б толькі загрузіць малюначак, ткнуць кнопачку і тут жа атрымаць гатовую схему з расшыфроўкай па палітры колераў нітак, ды яшчэ і розных вытворцаў.

Тым не менш, праграма дазваляе ствараць схемы вышывак не толькі з нуля на падставе сеткі. Прапануецца магчымасць стварэння схем вышывак і з малюнкаў. У праграме прапануюцца прылады для маніпуляцый з каляровай гамай малюнка і вытворчасці на яго аснове канчатковага дызайну шаблону для вышывання. Таксама малюнкі можна выкарыстоўваць у якасці фону пры стварэнні схемы вышыўкі з нуля.

У набор прапанаваных прылад уваходзяць: стварэнне прастакутнікаў і эліпсаў, дубляванне абласцей, павароты вылучаных частак схемы. Існуе таксама бібліятэка шаблонаў, якую можна выкарыстоўваць для захоўвання невялікіх мадэляў, і якія затым могуць быць паўторна скарыстаны ў іншых узорах. Узоры ў гэтай бібліятэцы захоўваюцца ў выглядзе іерархічнага спісу, што дазваляе іх сартаваць.

Калі схема гатовая, яе можна раздрукаваць у розных фарматах. Ёсць варыянты раздрукоўкі з інструкцыямі і табліцай мулінэ, якая ўключае колькасць выкарыстоўванай ніткі і колькасць шыўкоў.

Кажучы пра праграмы для вышывання, можна нагадаць, што цяпер маюцца і вэб-сэрвісы, аналагічныя KXStitch. Прынамсі, я ад сваіх прыяцелек чуў пра падобныя інтэрнэт-рэсурсы.

KShutDown

Выключэнне і перазагрузка кампутара - здавалася б, зусім радавая аперацыя, сродкі для якой у абавязковым парадку мае любая аперацыйная сістэма. Тыя некалькі штатных сістэмных кнопак для адключэння і перазагрузкі ПК звычайна цалкам задавальняюць большасць карыстачоў.

Але ўсё ж ткі часам узнікаюць выпадкі, калі трэба аўтаматызаваць выключэнне сістэмы. Напрыклад, бывае трэба, каб кампутар выключыўся праз некаторы час самастойна, калі яго ўладальніка побач не будзе.

Для падобных задач рэкамендуецца вывучыць працу кансольнай утыліты shutdown. Гэта ўтыліта прысутнічае і ў Windows, і ў Linux. Яна працуе з каманднага радка і мае мноства опцый для розных варыянтаў адключэння і перазагрузкі кампутара, як лакальна, так і па сетцы.

Але шматлікія карыстачы, асабліва карыстачы Windows, не любяць асвойваць кансольныя ўтыліты, і для іх створаны прасунутыя выключальнікі сістэмы з графічным інтэрфейсам. Сярод утыліт з вольным кодам і бясплатным распаўсюдам такой з'яўляецца праграма KShutDown, апошняе абнаўленне якой было 23 лютага. Яе версія на цякучы момант - KShutDown 3.2.

KShutDown з'яўляецца кросплатформавым ПЗ для Windows, Mac OS і Linux. У першую чаргу праграма можа быць цікавая карыстачам Windows, бо лінуксоіды ў большасці выпадкаў умела працуюць са штатнымі сродкамі выключэння. Да таго ж KShutDown у Linux патрабуе грувасткія бібліятэкі KDE, а версія для Windows важыць менш пяці мегабайт.

Праграма дае карыстачам просты ў выкарыстанні графічны інтэрфейс. KShutDown інтэгруецца ў вобласць апавяшчэнняў і можа паказваць усплывальныя паведамленні. Таксама праграма мае і інтэрфейс каманднага радка для сістэм Linux і BSD.

У стаўленні магчымасцяў аўтар праграмы запэўнівае, што яго тварэнне функцыянальней нават кансольнай утыліты shutdown. Утыліта прызначана для выключэння, перазагрузкі кампутара, уключэнні спячага і чакаючага рэжыму, завяршэнні бягучага працоўнага сеансу. Асаблівасцю KShutDown з'яўляецца здольнасць выяўляць бяздзейнасць карыстача. Таксама KShutDown можа быць звычайнай праграмай-напамінальнікам, якая проста выводзіць загадзя зададзеныя паведамленні ў вызначаны час.

PeaZip

Архіваванне файлаў і дырэкторый - гэта яшчэ адна распаўсюджаная задача, для рашэння якой часта хапае штатных ці звыклых сродкаў. Напрыклад, Winrar здавальняе большасць карыстачоў Windows, а ў сістэмах GNU/Linux па змаўчанні ўваходзіць нямала вольных архіватараў.

Тым не менш, узнікаюць выпадкі, калі запампаваны з Інтэрнэту архіў штатнымі сродкамі не адкрыць. Фарматаў для архівавання дадзеных існуе не менш чым, напэўна, кодэкаў для відэа. У такіх выпадках для неспрактыкаваных карыстачоў, каб не разбірацца з кожным фарматам архівавання па асобнасці, можна парэкамендаваць праграму PeaZip.

PeaZip - гэта такі магутны камплект архіватараў, які можа адкрыць каля 80-ти фарматаў архіваў. Праграма можа не толькі распакоўваць, але і ствараць архівы BZ2, TBZ27Z, 7Z-sfx, GZ, TGZ, PAQ, LPAQ, QUAD, UPX, ZIP, TAR. Маецца ў PeaZip нават уласны фармат архівавання - PEA, з магчымасцю стварэння шматтомных самараспакоўных і зашыфраваных архіваў. Досыць хутка з дапамогай гэтай праграмы можна пераканвертаваць наяўныя файлы з аднаго фармату ў іншай. Таксама ўтыліта можа дзяліць архівы на часткі любых памераў.

Для неспрактыкаванага карыстача немалаважным будзе наяўнасць у PeaZip графічнага інтэрфейсу з падтрымкай тэхналогіі Drag&Drop. Інтэрфейс лакалізаваны на тры дзясятка моў.

Да плюсаў PeaZip варта аднесці наяўнасць партатыўнай версіі, не патрабуючай усталёўкі ў сістэму. Хоць магчыма і ўсталёўка ў сістэму з інтэграцыяй у кантэкстнае сістэмнае меню.

Праграма кросплатформавая. Памер прыкладання каля 10 мегабайт. Апошняя версія за люты месяц - PeaZip 5.2.2.

Міхаіл АСТАПЧЫК