Навіны вольнага ПЗ

Тых, хто сочыць за адкрытым карпаратыўным ПЗ, павінен зацікавіць анонс новых прыкладанняў для платформы калектыўнай працы Open-Xchange, якія робяць гэтую сістэму прыватным аналагам Google Apps. А з выхадам новай версіі GNOME 3.8 прызнаем, што рэалізацыя першапачатковай канцэпцыі гэтага працоўнага асяроддзя цалкам правалілася. Таксама пазнаёмімся з цікавым праектам Terminology, дзе зроблена арыгінальная спроба зрабіць кансоль больш сяброўскай для карыстальніку.

Тэкставы рэдактар OX App Suite

Адкрытая сістэма калектыўнай працы Open-Xchange (OX), створаная аднайменнай нямецкай кампаніяй, у нас не так распаўсюджана, як, напрыклад, Zimbra. Тым не менш гэты адкрыты аналаг MS Exchange для аперацыйных сістэм сямейства Linux мае нямала сваіх карыстальнікаў - у асноўным у Еўропе.

Open-Xchange забяспечвае асноўны "джэнтльменскі набор" магчымасцяў для забеспячэння сумеснай дзейнасці. Гэта ўбудаваны кліент электроннай пошты, каляндар, спіс кантактаў, менеджэр праектаў, форум, базавыя магчымасці кіравання дакументамі і доступу да іх, закладкі і базы ведаў.

Для працы сервернай часткі Open-Xchange неабходна класічная LAMP-платформа. Кліенцкае ПЗ для OX заснавана на вэб-тэхналогіях і адкрытых стандартах XML-RPC, WebDAV, SyncML, iCal, vCard і інш.

Зараз распрацоўшчыкі OX вырашылі ўзяць новыя рубяжы ў развіцці свайго праекта і стаць канкурэнтамі Google Docs і Microsoft Office 365. Нядаўна кіраўніцтва кампаніі Open-Xchange абвясціла, што наступнае пакаленне прыкладанняў OX App Suite будзе ўтрымліваць уласны тэкставы рэдактар, аналагічны наяўнаму ў Google Docs. Хоць афіцыйны выхад OX Text яшчэ толькі запланаваны на красавік гэтага года, але ўжо маецца дэма-сайт, дзе яго можна ацаніць прама цяпер.

OX Text - вэб-арыентаваны тэкставы рэдактар, які напісаны з выкарыстаннем сучасных тэхналогій JavaScript, AJAX або, як прынята цяпер казаць, HTML 5. OX Text будзе інтэграваны з усімі іншымі функцыямі і прыкладаннямі OX App Suite. На працягу года распрацоўшчыкі плануюць таксама запусціць рэдактар электронных табліц і рэдактар прэзентацый. Такім чынам, калі ўсё атрымаецца паспяхова, сістэма калектыўнай працы Open-Xchange ператворыцца ў "хмарны" сэрвіс накшталт Google Apps, але які можна разгортваць ў прыватным парадку ў сябе на прадпрыемстве.

Дэма-версія, вядома, ёсць дэма-версія - працуе нестабільна і да сервера не заўсёды ўдаецца падключыцца. Але з яе дапамогай павярхоўнае знаёмства з OX Text атрымаць можна.

Тэкставы рэдактар валодае самай мінімальнай колькасцю функцый. Гэта выбар параметраў шрыфта, мінімальныя стылі абзацаў, устаўка табліц і малюнкаў. Заяўлена праверка арфаграфіі. Увогуле, просты артыкульчык у газету набраць у OX Text можна.

Інтэрфейс OX Text, так скажам, самабытны. Напрыклад, падтрымліваюцца ўкладкі, але кнопка для іх закрыцця знаходзіцца на панэлі інструментаў. Распрацоўнікі абяцаюць адаптыўны інтэрфейс, які будзе падладжвацца пад экран карыстальніка аж да экранаў планшэтаў.

У далейшым распрацоўшчыкі таксама абяцаюць вельмі добрую падтрымку фарматаў MS Office 2007 (.docx), і дакументаў OpenOffice/LibreOffice (.odt) без страты фарматавання. Хоць асноўная фішка "хмарных офісаў" для сумеснай працы - гэта як раз магчымасць групе карыстальнікаў працаваць адначасова над адным дакументам, без неабходнасці перадаваць па пошце адзін аднаму ўсе гэтыя файлы і затлумляцца сумяшчальнасцю фарматаў.

Правал канцэпцыі GNOME 3

Графічнаму асяроддзю GNOME 3 мы надавалі дастаткова ўвагі ў нашых аглядах "КВ". Гэта адзін з важных праектаў, які з'яўляецца лабараторый адкрытага ПЗ, і тэхналогіі якога выкарыстоўваюцца ў іншых прыкладаннях, як, напрыклад, у Ubuntu Unity.

Да таго ж трэцяя версія гэтага асяроддзя для сістэм GNU/Linux атрымалася спрэчнай і прывяла да гучных публічных дыскусій сярод прыхільнікаў ВПЗ. У выніку гэтых спрэчак нарадзіліся нават два праекта па вяртанню ідэй GNOME 2 - Cinnamon і MATE.

Галоўны прадмет спрэчак - гэта не проста нейкія недапрацоўкі, а сама галоўная канцэпцыя ўсяго новага працоўнага асяроддзя. Распрацоўнікі паспрабавалі спрасціць GNOME настолькі, наколькі гэта магчыма.

Гэта спрашчэнне кранула элементы інтэрфейсу. Напрыклад, вокны прыкладанняў пазбавіліся кнопкі згортвання-разгортвання - поўнаэкранны рэжым акна мышшу можна ўключыць толькі жэстам - перацягваннем загалоўка акна ўверх.

Але ў большай ступені спрашчэнне кранула налады працоўнага асяроддзя, якія былі скарочаныя да самага мінімуму. Распрацоўнікі імкнуліся да таго, каб для налады асяроддзя патрабавалася як мага менш маніпуляцый, і каб GNOME быў гатовы да працы адразу ж пасля ўстаноўкі.

На жаль, відаць, што ідэя са стварэннем рабочага асяроддзя Linux для хатніх гаспадынь, якую практычна не трэба наладжваць, правалілася. Па-першае, лінуксоіды - гэта сама па сабе публіка, якая любіць бясконца ўсё наладжваць.

Па-другое, рэалізацыя многіх дэфолтных налад GNOME 3 апынулася сапраўды няўдалай. Самы яскравы прыклад - гэта налада раскладкі клавіятуры. Для таго каб усталяваць сваю любімую камбінацыю клавіш для змены раскладкі, даводзілася запампоўваць спецыяльны наладчык gnome-tweak-tool.

У выніку распрацоўнікі GNOME мала-памалу паступова пазбаўляліся ад спрошчанасці і дадавалі ў працоўнае асяроддзе ўсё больш новых кнопак, укладак і панэляў налады. У версіі GNOME 3.8, якая выйшла на мінулым тыдні, практычна ўсе навінкі - гэта даданне новых налад.

Мяркуйце самі:

У меню запуску прыкладанняў з'явілася ўкладка налады груп і прыкладанняў, якія часта выкарыстоўваюцца;
Змяніўся візуальны выгляд пошуку ў сістэме, і з'явіліся новыя налады для фільтрацыі пошукавых вынікаў;
З'явілася магчымасць налады параметраў сістэмных паведамленняў, для чаго рэалізаваны адмысловы інтэрфейс, які дазваляе наладжваць і фільтраваць найбольш раздражняльныя паведамленні;
Дададзена новая панэль для кіравання наладамі забеспячэння прыватнасці, на якой сабраны параметры, так ці інакш звязаныя з персанальнымі дадзенымі.

Да павелічэння колькасці налад у самой сістэме трэба дадаць і з'яўленне проста велізарнай колькасці знешніх пашырэнняў для гэтага працоўнага асяроддзя. Гэтыя пашырэння дазваляюць дадаваць новы функцыянал асяроддзя і яшчэ больш павялічыць наладжваемасьць яго кампанентаў. Напрыклад, папулярна пашырэнне, якое вяртае на працоўны стол кнопку класічнага галоўнага меню прыкладанняў.

Праўда, трэба сказаць, што колькасць гэтых пашырэнняў яшчэ не азначае іх якасць. Напрыклад, у тым жа пашырэнні для класічнага галоўнага меню праграм, пераход з катэгорыі прауладанняў к патрэбнай праграме робіцца праз вельмі нязручны рэжым прагорткі, а не праз дрэвападобны інтэрфейс. Што робіць гэта пашырэнне практычна бессэнсоўным на экранах нэтбукаў.

Такім чынам, з кожным новым выпускам GNOME 3 ператвараецца ў аналаг Enlightenment 17, дзе татальная наладжваемасць аж да кожнага пікселя на экране - адно з галоўных вартасцяў.

Пры гэтым вартасцю E 17 таксама з'яўляецца хуткадзейнасць, чым GNOME 3 пахваліцца, на жаль, не можа - асабліва калі ўсталяваць шмат пашырэнняў. Напрыклад, марудлівасць "Гнома" адзначаюць тыя, хто гуляе ў гульні з крамы Steam для Linux. І па тэстах геймераў у плане хуткадзейнасці нават Ubuntu Unity абганяе GNOME 3.

Праўда, GNOME 3 - гэта вельмі прыгожая працоўнае асяроддзе. Па крайняй меры, яно больш прыгожае чым Ubuntu Unity.

Што ж тычыцца карыстальнікаў, то ім як раз павелічэнне наладжвальнасці "Гнома" падабаецца. Многія таму вяртаюцца на гэтую абалонку, як Лінус Торвальдс, які падабраў для сябе патрэбныя пашырэння. Але першапачатковая ідэя GNOME 3, як працоўнага асяроддзя для хатніх гаспадынь, можна сказаць, загінула пад усімі гэтымі пашырэннямі і кнопкамі новых налад.

Людская кансоль

І раз ужо мы не да ночы згадалі праект Enlightenment 17, дэвіз распрацоўшчыкаў якога - "толькі хардкор!", то нельга не звярнуць увагу на цікавую распрацоўку ў яго рамках - эмулятара тэрмінала Terminology. На мінулым тыдні выйшла новая версія Terminology 0.3.

Эмулятар тэрмінала - праграма для ўводу кансольных каманд, якія ў сваю чаргу лічацца сімвалам недружалюбнага інтэрфейсу. Адміны Windows любяць палохаць кансоллю сваіх карыстальнікаў.

Тым не менш, пастаянна робяцца спробы зрабіць кансоль больш прывабнай для людзей. І самым арыгінальным зараз варта назваць менавіта эмулятар тэрмінала Terminology.

У апошняй версіі гэтай праграмы дададзеныя мультымедыйныя магчымасці, якія дазваляюць прама ў кансолі ўбачыць малюнкі і відэафайлы. Вывад малюнкаў і відэа ажыццяўляецца як з дапамогай спецыяльных каманд, так і кліканнем мышшу па імю файла пасля вываду іх спісу.

Terminology - гэта як раз той выпадак, калі, як гаворыцца, лепш адзін раз убачыць. Распрацоўнікі падрыхтавалі не толькі зыходнікі сваёй праграмы, але і дэманстрацыйны відэаролік.