Большая частка агляду будзе прысвечана тэме "мадэрновы офіс". Па-першае, выйшла чарговая версія вольнага офіснага пакета LibreOffice, які забяспечвае базавыя патрэбы офіснага служачага пры працы з дакументамі. Па-другое, прадстаўлены тэлекамунікацыйны пакет FreeSWITCH 1.2, пры дапамозе якога можна вырашаць задачы ўнутрыофіснай камунікацыі і сувязі. І растлумачым сітуацыю з фрэймворкам Qt, ад якога адраклася Nokia.

LibreOffice 3.6

Штодзень кожнай раніцай ва ўсім свеце мільёны офісных работнікаў займаюць свае камп'ютэрызаваныя працоўныя месцы, каб у чарговы раз здзейсніць кругазварот інфармацыі на прадпрыемстве - стварэнне, арганізацыю руху, улік і захоўванне дакументаў. Цяжка зараз адшукаць не кампутарызаваны офіс. І сэрцам сучаснага офіснага дакументазвароту з'яўляецца спецыяльнае офіснае праграмнае забеспячэнне.

Ёсць офіснае ПЗ і з адкрытым кодам. Вядомым прадстаўніком такога роду праграм з'яўляецца офісны пакет LibreOffice. На мінулым тыдні з'явілася версія LO 3.6. Гэта чацвёртае абнаўленне пакета з моманту аддзялення ад OpenOffice.

Перш чым сказаць аб навінах LO 3.6, хацелася б спыніцца на тэндэнцыях развіцця офіснага ПЗ у цэлым.

Асновай офісных праграм па-ранейшаму з'яўляюцца дэсктопныя прыкладанні. Аднак многія офісныя задачы ўжо паціху перацякаюць з настольных сістэм у Інтэрнэт і "хмары", прыкладам чаго можна назваць віртуальны "хмарны" офіс Google Apps. Другая тэндэнцыя офіснага электроннага справаводства - гэта з'яўленне офіснага ПЗ для мабільных сістэм, у прыватнасці для планшэтаў.

Асноўная ж праблема ўсяго офіснага ПЗ у тым, што даволі цяжка стварыць "гетэрагеннае" асяроддзе дакументазвароту ў якой бы мірна суіснавалі і Microsoft Office, і LibreOffice/OpenOffice, і "хмарныя" офісы. На практыцы пераважным выглядае ваенная аднастайнасць: ці ўсё сядзяць на LibreOffice/OpenOffice, ці ўсё сядзяць на Microsoft Office, ці ж усім офісам сыходзяць за "аблокі".

Пакет LibreOffice па-ранейшаму ў сваім развіцці робіць упор на версію для настольных кампутараў, асноўнай каштоўнасцю якой многія лічаць яе бясплатнасць. А ўлічваючы, што вялікая частка дакументаў ва ўстановах ляжыць ў фарматах Microsoft, вельмі часта LibreOffice/OpenOffice разглядаюцца як бясплатная замена Microsoft Office. Рэгулярна можна чуць навіны, як шэраг гарадскіх і дзяржаўных арганізацый у той ці іншай краіне з рознай ступенню паспяховасці мігруюць на LibreOffice/OpenOffice дзеля эканоміі фінансавых сродкаў.

Але ў LO ёсць шмат цікавага, акрамя бясплатнасці. Напрыклад, на мой погляд, не ацэнены яшчэі механізм пашырэнняў LibreOffice.

Што тычыцца версіі 3.6, то сярод найбольш прыкметных змен у новым рэлізе распрацоўнікі вылучаюць:

• новы імпарцёр фармату CorelDRAW;
• інтэграцыя з адкрытай сістэмай электроннага дакументаабароту Alfresco і абмежаваная інтэграцыя з Microsoft SharePoint;
• вадзяныя знакі ў PDF-экспарце;
• каляровыя гамы ў ячэйках электронных табліц;
• палепшаныя функцыі фарматавання для табліц у тэкставых дакументах;
• новы алгарытм для маштабавання малюнкаў Lanczos;
• забяспечаны імпарт графічных элементаў Smart Art;
• палепшаная праца з фарматам CSV;
• змяненне знешняга выгляду Windows-версіі.

Што ж тычыцца вэб-версіі і мабільнага варыянту LibreOffice, то прататыпы гэтых версій ўжо былі прадэманстраваны ў гэтым годзе. Версія для Вэб будзе працаваць у выглядзе сервернага прыкладання з браузерным вэб-інтэрфейсам на баку кліента. Таксама нядаўна былі прадстаўлены першыя скрыншоты LibreOffice для мабільнай платформы Android. Аднак і мабільная, і інтэрнэт-версія LibreOffice - гэта справа не хуткай будучыні.

FreeSWITCH 1.2

Не варта яшчэ і забываць, што сучасны офіс - гэта не толькі кругазварот дакументаў у прыродзе, але і даволі складаная тэлекамунікацыйная структура. У былыя часы для перадачы розных тыпаў інфармацыі выкарыстоўваліся розныя тэхналогіі сувязі: тэлеграфная і тэлефонная сетка, пнеўмасувязь і г.д.

У нашых сучасных рэаліях усё больш офісных тэлекамунікацыйных сетак грунтуюцца на інтэрнэт-тэхналогіях, якія атрымалі агульную назву IP-тэлефаніі. І на сённяшні дзень распрацавана некалькі падыходаў да пабудовы сетак VoIP - напрыклад, H.323, SIP, MGCP.

Для кіравання гэтай тэлекамунікацыйнай гаспадаркай існуе спецыяльнае ПЗ, у тым ліку і адкрытае. Прыкладам такога адкрытага ПЗ з'яўляецца сістэма Asterisk ад кампаніі Digium, якая прызначана для арганізацыі ўнутранай офіснай кампутарнай АТС.

Менш вядомым рашэннем у вобласці офіснай тэлекамунікацыі з'яўляецца сістэма FreeSWITCH. Па крайняй меры, рускамоўных артыкулаў пра гэты прадукт у Сетцы не так ужо і шмат. Аднак у многіх выпадках, па вопыту многіх сістэмных адміністратараў, FreeSWITCH можа быць добрым дадаткам або нават заменай Asterisk.

FreeSWITCH - так называецца праграмны камутатар (Sowtswitch), які кіруе сесіямі VoIP. FreeSWITCH распрацоўваецца з 2006-га года. Ініцыятарам стварэння новай платформы выступіў былы распрацоўнік Asterisk Энтані Мінессейл.

Асноўная задача FreeSWITCH - узгадняць розныя пратаколы VoIP. FreeSWITCH падтрымлівае пратаколы, такія як SIP, H.323, IAX2 і Google Talk. Наладжваецца і канфігуруецца інтэрфейс FreeSWITCH з дапамогай тэкставых файлаў фармату XML.

Пратакол SIP з'яўляецца асноўным у працы гэтага праграмнага камутатара. У гэтым тэлекамунікацыйным ПЗ прысутнічае магчымасць запісу і праслухоўвання гутарак, пераклад і перахоп званкоў і многія іншыя функцыі IP PBX.

Моцнымі бакамі FreeSwitch адзначаюцца:

• SIP-стэк прамысловай якасці, больш развіты чым у Asterisk;
• апрацоўка HD-аўдыё;
• шырокі дыяпазон падтрымоўваных кодэкаў (уключаючы ліцэнзуемы G.729);
• магчымасць інтэграцыі з мовамі праграмавання - напрыклад, Lua, JavaScript;
• магчымасць працы ў Windows і MacOS.

На мінулым тыдні быў абвешчаны выхад версіі FreeSWITCH 1.2. Дадзеная версія з'явілася вынікам абнаўленняў за некалькі папярэдніх гадоў, якія з'яўляліся ў розны час. З гэтых абнаўленняў вылучаюць наступныя:

• ўкараненне кодэкаў iSAC, Opus, Codec2;
• шлюз RTMP-SIP;
• рэалізацыя пратаколу перадачы факсаў T.38;
• падтрымка тэкставых паведамленняў;
• праца з поплаткамі Digium і Sangoma і мадэмамі GSM;
• HTTP API;
• праца з СКБД MongoDB;
• падтрымка Linux Audio Developer's Simple Plugin API (LADSPA);
• рэалізацыя функцыі "чорны спіс".

Qt, Nokia, Digia

І ў заключэнне разгледзім сітуацыю з фрэймворкам Qt - папулярным адкрытым крос-платформенным інструментарыем распрацоўкі ПЗ на мове праграмавання C++, на якім створана шмат выдатных прыкладанняў для Linux, Windows, MacOS. Падставай для такой увагі з'яўляецца адмова кампаніі Nokia ад далейшага развіцця праекта Qt, які фінскі мабільны гігант у апошнія гады курыраваў.

У апошні час Nokia у сувязі з кардынальнай пераарыентацыяй свайго мабільнага бізнесу ў бок рашэнняў Microsoft распрадае стаўшыяі непрофільнымі актывы, у ліку якіх апынуўся і фрэймворк Qt. 9 жніўня было дасягнута пагадненне аб перадачы усіх актываў, звязаных з Qt, кампаніі Digia.

Такі паварот справы ў цэлым можна лічыць станоўчым. Так як адным з варыянтаў далейшага развіцця Qt мог быць форк праекта. Але Digia зарэкамендавала сябе як актыўны распрацоўнік праекта - з сакавіка мінулага года кампанія займалася камерцыйным абслугоўваннем кліентаў тулкіта Qt. І нейкіх кардынальных змяненняў у далейшай палітыцы ў дачыненні да Qt не прадбачыцца.

Пасля набыцця фрэймворка Digia мае намер больш актыўна ўзаемадзейнічаць з распрацоўшчыкамі працоўнага асяроддзя KDE, які, як вядома, цалкам заснаваны на Qt. Так як менавіта распрацоўнікі KDE здольныя ў выпадку чаго форкнуць Qt.

Такім чынам, пакуль не трэба хвалявацца і шукаць замены шматлікім добрым праграмам, напісаным на Qt. Вось як, напрыклад, праграма qBittorrent, трэцяя версія якой была прадстаўлена на мінулым тыдні.

Торэнт-кліент qBittorrent выкананы ў стылі µTorrent і з'яўляецца адным з лепшых прадстаўнікоў торэнт-пампавалак. Да паслуг карыстальніка праграма дае падтрымку ўсіх пашырэнняў пратаколу BitTorrent, шыфраванне, Magnet/BitComet-спасылкі, выдаленае кіраванне праз Вэб-інтэрфейс, многае іншае і, вядома ж, кросплатформеннасць - падтрымліваюцца: GNU/Linux, Mac OS X, Microsoft Windows, FreeBSD і нават, як заяўлена на сайце распрацоўнікаў, OS/2.

Міхаіл АСТАПЧЫК