На мінулым тыдні нарэшце з'явіліся першыя вынікі судовай цяжбы паміж Oracle і Google. Таксама з анабіёзу выйшаў пакет офісных прыкладанняў OpenOffice, які цяпер развіваецца пад эгідай фонду Apache. З невялікіх, але карысных утыліт можна адзначыць новы сеткавы канфігуратар ConnMan і праграму для кантролю энергаспажывання наўтбукаў PowerTOP.

Крадзёж стагоддзя

На мінулым тыдні адбыўся кардынальны паварот у справе аб парушэнні кампаніяй Google аўтарскіх правоў на тэхналогіі Java, якімі цяпер валодае карпарацыя Oracle. У федэральным судзе Сан-Францыска 12 прысяжных абвясцілі прысуд, паводле якога Google часткова прызнана вінаватай у "крадзяжы" для сваёй мабільнай АС Android дзевяці радкоў зыходнага кода Java. Таксама прысяжныя прызналі запазычанне структуры і арганізацыі Java API. Праўда, законнасць гэтага запазычання яшчэ трэба будзе даказваць ў асобным разглядзе.

Прасцей кажучы, гэты працэс, які павінен быў бы стаць эпахальным, відаць, завяршаецца звычайнай судовай казуістыкай. А трэба сказаць, што ад гэтага працэсу многія чакалі адказаў на больш фундаментальныя пытанні: аб далейшым шляху развіцця Java, а таксама аб значэнні патэнтаў у вольным праграмным забеспячэнні. Бо Java з некаторых часоў - гэта вольнае ПЗ, распаўсюджванае на ўмовах GNU General Public License.

Коратка нагадаем перадгісторыю гэтага судовага працэсу. Мова Java з'явілася ў 1995-м годзе дзякуючы кампаніі Sun Microsystems. Гэта аб'ектна-арыентаваная кросплатформавая мова праграмавання, прыкладанні якой выконваюцца ў спецыяльнай віртуальнай машыне.

З самага пачатку Sun Microsystems дбайна аберагала цэласнасць Java як кросплатформеннага рашэння. Для прыкладу можна ўспомніць судовыя прэтэнзіі Sun да Microsoft з нагоды ўласнай рэалізацыі Java рэдмондским гігантам.

Былі прэтэнзіі ў Sun, дарэчы, і да кампаніі Google, якая ў 2008-годзе прадставіла для смартфонаў сваю адкрытую сістэму Android, што з'яўляецца па сутнасці рэалізацыяй Java-платформы з уласнай віртуальнай машынай Dalvik. З пункту гледжання Sun, сістэма Android фрагментавала экасістэму Java, парушаючы адзін з асноўных прынцыпаў пераноснасці прыкладанняў.

У 2010 годзе кампанію Sun Microsystems набывае Oracle. І ў гэтым жа годзе імперыя Элісан ініцыюе судовы разгляд у дачыненні да Google за крадзеж тэхналогій Java, якія Google выкарыстоўвала ў Android. Іншымі словамі, пасля таго, як мова і тэхналогіі Java адышлі ў рукі Oracle, справа перайшла ў судова-камерцыйную плоскасць. У якасці кампенсацыі Oracle запатрабавала пакрыць ёй больш за шэсць мільярдаў даляраў, што практычныя роўна цане набытай ёю Sun Microsystems.

Усе наступныя месяцы адбываліся дасудовыя разборы, у выніку якіх апетыты Oracle атрымалася значна знізіць, роўна як і колькасць прэтэнзій да Google.

Судовыя ж слуханні па гэтай справе пачаліся 16 красавіка гэтага года. І трэба сказаць, што практычна галоўныя намаганні суддзі Вільям Олсап (William Alsup) на гэтых слуханнях былі накіраваны на прысяжных засядацеляў, каб, як гаворыцца, на пальцах растлумачыць ім сутнасць прадстаўленых абвінавачванняў.

Суддзі атрымалася спрасціць задачу для прысяжных, разбіўшы ўвесь абвінаваўчы вердыкт на чатыры пункта. Па адным з гэтых пунктаў Google і была прызнаная вінаватай у крадзяжы дзевяці радкоў кода. А па яшчэ адным пункце, прысяжныя прызналі запазычанне праграмных інтэрфейсаў Java, аднак не змаглі прыйсці да адзінага меркавання пра тое, ці з'яўляецца гэта запазычанне парушэннем прынцыпу "сумленнага выкарыстання" (fair use).

Мерай пакарання для Google, па словах суддзі, які кіраваў працэсам, можа быць максімальны штраф у памеры $ 150 тыс. за крадзеж 9 радкоў кода, якія Google запазычала для сваёй платформы Android.

Наўрад ці такая сума зможа задаволіць Oracle. Але справа нават не ў грошах. Цалкам зразумела, што ініцыяванне гэтага судовага разбору было спробай Лары Элісана заскочыць на цягнік мабільных сістэм, якія цяпер хутка развіваюцца. Але пакуль вынікі судовага разбору не даюць падстаў прызнаць гэтую спробу паспяховай.

Гэтак жа па-ранейшаму незразумелыя перспектывы Java як адкрытай платформы. Бо філасофія ліцэнзіі GNU General Public License мяркуе, што ўладальнік кода павінен выкарыстоўваць капірайт на код толькі для абароны свайго праекту, а не для спагнання кампенсацый. Магчыма, гэтае пытанне будзе больш дэталёва раскрыта ў ходзе наступных апеляцый па гэтай справе, якія болей растлумачаць сітуацыю з адкрытасцю Java.

Што ж тычыцца Google, то, нягледзячы на прызнанне кампаніі вінаватай у крадзяжы, гэты раўнд судовых баталій "імперыя дабра" правяла для сябе паспяхова.

Apache OpenOffice.org

Наступная навіна таксама звязана з Oracle і спадчынай Sun Microsistem. Убачыла свет новая версія пакета офісных прыкладанняў OpenOffice.org 3.4, які таксама апынуўся ў руках Oracle пасля паглынання Sun.

Праўда, у руках Oracle гэты офісны пакет заставаўся нядоўга. У 2010 годзе не без скандалу адбылося раздваенне OpenOffice.org, у выніку чаго з праекта сышла частка распрацоўнікаў, якія арганізавалі форк LibreOffice. Пасля чаго Лары Элісан, не жадаючы важдацца з не вельмі перспектыўным у плане манетызацыі праектам, перадаў гэты набор офісных праграм арганізацыі Apache Software Foundation.

З чэрвеня 2011-га года OpenOffice.org знаходзіўся ў інкубатары Apache Foundation, дзе праходзіў неабходныя працэдуры па праверцы кода. Галоўная задача, якая стаяла перад фондам ASF, - гэта было пераліцэнзаванне зыходнага кода офіснага пакета ў адпаведнасці з ліцэнзіяй Apache замест раней выкарыстоўванай ліцэнзіі LGPL. Ліцэнзія Apache больш лаяльная для камерцыйнага прымянення і дазваляе ствараць зачыненыя прадукты, не раскрываючы унесеных у іх паляпшэнняў.

З выхадам OpenOffice 3.4 можна сказаць, што працэдура пераліцэнзавання цалкам праведзена. OpenOffice 3.4 стаў першым выпускам пакета пад ліцэнзіяй Apache, што з'яўляецца яшчэ адной гістарычнай вяхой у развіцці гэтага офіснага праекта.

У цэлым у плане функцыянальнасці версія 3.4 паўтарае версію 3.3, якая выйшла 16 месяцаў таму назад. Але, вядома ж, некаторыя новаўвядзенні таксама прысутнічаюць. Так, напрыклад, ўкаранёна паўнавартасная падтрымка вектарнай графікі ў фармаце SVG. Пры гэтым выкарыстоўваецца інтэграцыя некалькіх варыянтаў выявы ў дакуменце - вектарны і піксельных - для сумяшчальнасці са старымі праграмамі.

Значнае павелічэнне функцыяналу пакета чакаецца ў наступных версіях. І ў першую чаргу гэта звязана з перадачай у праект Apache OpenOffice.org напрацовак, створаных у рамках IBM Lotus Symphony. Праект Lotus Symphony - гэта таксама, можна сказаць, форк, які да гэтага часу развіваўся на аснове старых версій OpenOffice.

Гатовыя бінарныя зборкі даступныя для Linux, Windows і Mac OS X у 32- і 64-разрадных варыянтах. Таксама пад эгідай ASF даступна больш 2300 шаблонаў і 800 дадаткаў.

У далейшым варта чакаць чагосьці накшталт канкурэнцыі паміж OpenOffice і яго візаві LibreOffice. Але пакуль цяжка сказаць, ці пойдзе гэтая канкурэнцыя на карысць абодвум праектам, ці не.

Дробязі жыцця

Платформы Аndroid, Java, офісны пакет OpenOffice - усё гэта буйныя праекты. Але жыццё, асабліва жыццё лінуксоіда, у большасці выпадкаў складаецца з дробязяў - напрыклад, налады энергазберажэння ноўтбука або кіраванне сеткамі. І для такіх мэт ствараюцца невялікія, але вельмі важныя ўтыліты.

Да шэрагу мэнэджараў сеткавых злучэнняў дадалася новая утыліта ConnMan. Менеджэры сетак добра знаёмыя карыстачам Linux. Напрыклад, карыстальнікі Ubuntu выкарыстаюць NetworkManager, у дркгих сістэмах можа выкарыстоўвацца Wicd. Утыліта ConnMan таксама прызначана для кіравання сеткавымі злучэннямі у Linux.

Асаблівасцю ConnMan з'яўляецца тое, што ўтыліта арыентавана для выкарыстання ва ўбудаваных і мабільных Linux-сістэмах і адрозніваецца невялікім спажываннем сістэмных рэсурсаў. Утыліта стваралася ў працэсе распрацоўкі мабільнай АС MeeGo.

Падтрымка сетак у ConnMan ажыццяўляецца з дапамогай убудоў. Даступныя убудовы для Ethernet, WiFi, Bluetooth, WiMAX, VPN.

Шматлікія вопытныя карыстальнікі Linux павінны звярнуць увагу яшчэ на адну карысную ўтыліту, абнаўленне якой з'явілася на мінулым тыдні. Гэта ўтыліта PowerTOP 2.0.

PowerTOP - статыстычная праграма для ноўтбукаў. Яна дапамагае кантраляваць энергаспажыванне кампутарнай прылады і выконвае збор сістэмнай статыстыкі пра найбольш "гарачыя" кампаненты сістэмы. З дапамогай PowerTOP можна атрымаць наступную інфармацыю:

• Колькі і ў якім рэжыме працуе працэсар, колькасць абуджэнняў у секунду.
• Бягучы энергаспажыванне і арыентыровачны час працы ад батарэі;
• Кампаненты сістэмы, якія выклікаюць найбольшую колькасць абуджэнняў у секунду.

У ніжняй частцы экрана ўтыліты будуць прапаноўвацца парады і падказкі для аптымізацыі з мэтай зніжэння энергаспажывання. Утыліта прызначана для дасведчаных карыстачоў, і з яе дапамогай некаторым ўдавалася да 30% павялічыць працу наўтбука ў аўтаномным рэжыме.

Версія 2.0 адрозніваецца ад папярэдняй больш дакладнымі метадамі замераў статыстычных дадзеных. Актыўна выкарыстоўваецца фрэймворк pref ядра Linux, прызначаны для аналізу прадукцыйнасці ядра. Пашыраныя магчымасці для падрыхтоўкі справаздач ў розных фарматах, у тым ліку HTML і CSV.

Міхаіл АСТАПЧЫК