Рэнесанс вольнага ПЗ за мінулыя дні праявіў сябе ў выхадзе новай версіі асяроддзя статыстычных вылічэнняў R і юбілейнага выпуску браўзэра Firefox. Новы скрынкастар Soul Capture 2 можа зацікавіць геймераў. На прыкладзе Cliaspora разгледзім далейшыя перспектывы развіцця кансольных кліентаў для сацыяльных сетак. І ў гэтым аглядзе дамо каментар зыходу Google з праекта WebKit.

R 3.0

Выйшла трэцяя версія свабоднага і бясплатнага асяроддзя R для працы са статыстычнай інфармацыяй. Безумоўна, гэта важная і нават радасная навіна для спецыялістаў па апрацоўцы дадзеных.

Праграмнае асяроддзе статыстычных вылічэнняў R мае шырокае распаўсюджанне, пачынаючы з універсітэтаў і заканчваючы брытанскімі вучонымі, якія з дапамогай R вылічаюць, напрыклад, верагоднасць гола ў амерыканскім футболе ў залежнасці ад дыстанцыі да варот.

Дарэчы, статыстыка папулярнасці гэтай статыстычнай платформы таксама маецца. Паводле даследавання агенцтва Rexer Analytics на студзень гэтага года, сумарнае выкарыстанне R спецыялістамі-статыстыкамі з розных абласцей выводзіць гэтую сістэму на першае месца сярод іншых інструментаў статыстычнага аналізу. R - найбольш папулярнае праграмнае забеспячэнне для карпаратыўных, кансалтынгавых, навуковых і дзяржаўных патрэб.

R - сістэма для статыстычных і іншых навуковых разлікаў, якая выкарыстоўвае уласны варыянт мовы праграмавання на аснове моў S/S-PLUS і Scheme. Гэтая мова і асяроддзе падтрымліваюцца і развіваюцца арганізацыяй R Foundation і распаўсюджваюцца пад ліцэнзіяй GNU GPL. Але акрамя адкрытых зыходных кодаў R мае і іншыя вартасці.

Сістэма R з'яўляецца кросплатформеннай. Маюцца версіі для Linux, Windows, Mac OS X.

Асяроддзе можа працаваць з каманднага радка, але таксама даступныя і графічныя IDE для працы з R ў візуальным рэжыме. Найбольш часта згадваюцца графічныя абалонкі R Commander і RStudio. Таксама многія тэкставыя рэдактары маюць спецыяльныя рэжымы для працы з R.

Як і шматлікае папулярнае ПЗ, функцыянал R можа пашырацца за кошт спецыяльных пакетаў. Пакеты ўяўляюць сабой бібліятэкі для рэалізацыі спецыфічных функцый.

Немалаважным з'яўляюцца тое, што сістэма добра дакументавана і добра суправаджаецца.

У новай версіі R шмат змен. Вэб-старонка на афіцыйным сайце са спісам навін R 3 проста ўражвае памерам.

Але калі зусім коратка, то спецыялісты вылучаюць дзве значных навіны ў новай версіі статыстычнага асяроддзя:

• · падтрымка "доўгіх" вектараў, якія змяшчаюць больш за 2³¹ - 1 элементаў;
• · для 64-бітных сістэм з'явілася магчымасць вылучыць аб'ёмы памяці, абмежаванай толькі самой аперацыйнай сістэмай.

Google Blink

Патрабуе каментара і новая сітуацыя ў праекце WebKit. Гэты адкрыты рухавік для рэндэрынгу вэб-старонак стаў для браўзэраў чымсьці накшталт ядра Linux для дыстрыбутываў. Браўзэры Safari, Chromium/Chrome, Opera, Epiphany, Arora, Dolphin і іншыя - усе яны выкарыстоўваюць адзінае агульнае ядро WebKit.

І вось з гэтага праекта сыходзіць адзін з галоўных распрацоўшчыкаў - "імперыя дабра" Google, якая арганізавала свой уласны "форк" (адгалінаванне) WebKit пад назвай Blink. Google і раней падтрымлівала ўнутры WebKit асобную галінку з кодам, які выкарыстоўваецца толькі ў браўзэры Chrome. Цяпер інтэрнэт-гігант вырашыў цалкам аддзяліцца ад асноўнага праекта і пачаць самастойнае жыццё.

Такім чынам, Google больш не будзе ўдзельнічаць у развіцці першапачатковай кодавай базы WebKit і адсылаць туды патчы, калі, вядома, у Apple не будуць самі пазычаць код з Blink. А ў Apple гэтага рабіць і не збіраюцца. "Яблычнікі" ужо абвясцілі аб "зачыстцы" і выдаленні з праекта цяпер ужо ідэалагічна чужога кода. Як гаворыцца, баба з воза - кабыле лягчэй.

Застаецца пакуль толькі гадаць, які з двух "вэбкітаў" апынецца больш папулярным у іншых распрацоўнікаў вэб-тэхналогій. Бо blink - гэта так называўся HTML-тэг, які у свой час не набыў вялікай папулярнасці. А, як спяваецца ў адной песеньцы, "як вы яхту назавеце, так яна і паплыве".

Але аб падтрымцы Blink заявілі нарвежцы з Opera Software. Хочацца дачакацца навіны пра тое, на які варыянт рухавка пяройдзе праграмная бібліятэка QtWebKit, што дае лёгкую магчымасць ўбудавання кантэнту з Сусветнага Павуціння ў звычайнае прыкладанне.

У цэлым форк любога праекта - з'ява неадназначная, і не заўсёды гэта ідзе на карысць агульнай справе. Але з выгод падзелу WebKit можна адзначыць магчымае рашэнне праблемы вендарных прэфіксаў, калі частка распрацоўшчыкаў сайтаў арыентуюцца толькі на WebKit і не клапоціцца аб сумяшчальнасці з іншымі вэб-аглядальнікамі. З з'яўленнем Blink можна спадзявацца, што татальнае выкарыстанне прэфіксаў webkit-сыдзе ў мінулае.

Firefox 20

Праект Mozilla адзначыў сваё пятнаццацігодзьдзе, з чым трэба павіншаваць, вядома, не толькі распрацоўшчыкаў браўзэра Firefox, але і ўсіх карыстальнікаў, якія яго выкарыстоўваюць. У 1998 годзе пачалося стварэнне браўзэра з адчыненым зыходным кодам Mozilla 1.0, і я адзін з тых, хто памятае, як ўзніклі затым на яго аснове першыя выпускі "Палымянага ліса".

Цяпер новыя версіі Firefox выходзяць кожныя шэсць тыдняў, так што не заўсёды паспяваеш іх абнаўляць. Да знамянальнага юбілея ў гісторыі праекта на мінулым тыдні быў выпушчаны Firefox 20.

З паляпшэнняў, прадстаўленых у Firefox 20, можна адзначыць новы рэжым сакрэтнасці "для Джэймса Бонда". Зараз ёсць магчымасць адкрыцця асобнага акна, якое будзе працаваць не пакідаючы ў сістэме слядоў наведвання вэб-старонак.

У браўзэр ўкаранёна падтрымка стандарту CSS Flexible Box Layout для разметкі HTML-старонак, які таксама яшчэ называецца Flexbox. Гэта новы спосаб стварэння макетаў вэб-старонак, альтэрнатыўнаму састарэлай вёрстцы пры дапамозе табліц і сучаснай вёрстцы пры дапамозе блокаў. Flexbox прадугледжвае больш гнуткія магчымасці для адлюстравання вэб-старонак на розных экранах, што актуальна для мабільных сістэм.

Практычна завершана дапрацоўка мабільнага браўзэра Firefox для Android. Цяпер мабільная версія браўзэра можа працаваць на вялікай колькасці гуглафонаў, у тым ліку і на бюджэтных са слабым працэсарам. А стала быць, у распрацоўшчыкаў вызваліліся рэсурсы, каб узяцца зноў за дэсктопную версію.

Mozilla і Samsung абвясцілі аб сумеснай працы над браўзэрным рухавічком новага пакалення Servo. Новы браўзэрны рухавічок Firefox зможа ў поўнай меры задзейнічаць патэнцыял сучасных шмат'ядравых сістэм і павялічыць хуткасць працы браўзэра, на якую так часта скардзяцца.

Soul Capture

Геймеры-лінуксоіды, якіх са з'яўленнем Steam для Linux, становяцца ўсё больш, могуць звярнуць увагу на прыкладанне Soul Capture. Гэта праграма для стварэння скрынкастаў. Нядаўна выйшла яе другая версія.

Soul Capture з'яўляецца свабодным праграмным забеспячэннем, якое можа быць выкарыстана для захопу відэа і аўдыё ў OpenGL прыкладаннях, такіх як гульні. Праграма працуе ў якасці візуальнага фронт-энда для кансольнай праграмы захопу GLC і для кадавання мультымедыя выкарыстоўвае таксама бібліятэкі FFmpeg.

Іншымі словамі, Soul Capture сумесна з кансольнай праграмай захопу GLC ўяўляюць сабой аналаг ўтыліты FRAPS для Windows, якую ў сваю чаргу ведае кожны геймер. І ў далейшых аглядах, спадзяемся, мы не раз яшчэ спынімся на утылітах, неабходных геймеру-лінуксоіду.

Cliaspora

А для лінуксоідаў старой загартоўкі лепшай кампутарнай гульнёй з'яўляецца тэрмінал і камандны радок. Напрыклад, у мінулы раз мы разглядалі прыклад мультымедыйнай кансолі Terminology, якая дазваляе прама ў эмулятары тэрміналу праглядаць малюнкі і відэа. Прыкладанне нядрэнна збіраецца з зыходнікаў у Ubuntu 12.10, але спадзяюся, у бліжэйшы час яно праявіцца і ў рэпазітарах дыстрыбутываў.

З кансольных прыкладанняў, абнаўленні якіх з'явіліся на мінулым тыдні, я б адзначыў праграму Cliaspora. Гэта кліент каманднага радка для размеркаванай сацыяльнай сеткі DIASPORA*.

Варта ў цэлым адзначыць гэты клас кансольных прыкладанняў, прызначаных для працы ў Інтэрнэт, у сацыяльных сетках і на вэб-сэрвісах. І ёсць людзі, якім падобныя кліенты падабаюцца. Напрыклад, для Twitter ёсць кансольныя twyt, turses, termtter. Было б дзіўным, калі б не з'явіўся падобны кліент і для "Дыяспары".

Пра соцсетку DIASPORA* мы пісалі ў свой час і нават ўскладалі на яе некаторыя надзеі як "забойцы Facebook". На дадзены момант Facebook і Google+ па-ранейшаму жывыяя, але і ў DIASPORA* зараз жыве шмат карыстальнікаў. Праўда, асноўная праблема гэтай сеткі ў тым, што яна ўсё яшчэ вузкатэматычная. Большасць удзельнікаў "Дыяспары" - гэта англамоўныя і іспанамоўныя аматары ВПЗ, а вось знайсці тут аматараў, напрыклад, балета значна цяжэй.

Але тым больш Cliaspora можа зацікавіць насельнікаў гэтай сацыяльнай сеткі.

Праграма валодае ўжо дастатковым функцыяналам для працы з "Дыяспарай". З яе дапамогай можна праглядаць патокі, адпраўляць паведамленні, ставіць "лайкі", рабіць рэпасты.

Але вось толькі вывад інфармацыі пакуль рэалізаваны жудасна і выглядае як паток байтаў з "Матрыцы". І ў афармленні вываду паведамленняў Cliaspora яшчэ далёка да turses.

Вядома, над вывадам у Cliaspora трэба яшчэ працаваць і працаваць. Але вось што калі падобныя кансольныя кліенты сумясціць з графічнымі магчымасцямі Terminology? Бо гэта ж можа цэлая рэвалюцыя адбыцца, калі кансольныя кліенты будуць візуальна мала чым адрознівацца ад браузерных кліентаў для вэб-сэрвісаў. І ніякіх "вэбкітаў" больш не трэба будзе.

Міхаіл АСТАПЧЫК