Мінулы тыдзень падарыў нам афіцыйны рэліз FreeBSD 9.0. Таксама на мінулым тыдні адбылася міжнародная выстава спажывецкай электронікі CES 2012, дзе былі прадстаўлены тэлевізійная платформа Ubuntu TV і новая версія дзіцячага кампутара OLPC XO-3. Дадаткова можна адзначыць пачатак вытворчасці мініяцюрных ПК Raspberry Pi і першае адкрыццё кода мабільнай АС Tizen.

FreeBSD 9.0

Сістэме FreeBSD на старонках кампутарнай прэсы прысвячаецца не так ужо шмат захопленых артыкулаў. У асноўным FreeBSD, як сціплы працаўнік, непрыкметна робіць сваю працу ў Інтэрнэце, як, напрыклад, на адным з сервераў Ubuntu.

На мінулым тыдні адбыўся афіцыйны выпуск дзявятай версіі FreeBSD. Рэліз прысвечаны адыйшоўшаму ад нас у мінулым годзе Дэнісу Рытчы, родапачынальніку UNIX-сістэм.

Выпуск FreeBSD 9.0 з'яўляецца так званай значнай версіяй. Дадзены рэліз утрымлівае шмат цікавых новых тэхналогій.

У склад базавай сістэмы уключаны код інфраструктуры для кампілятараў LLVM, што генеруе платформанезалежны байткод нізкага ўзроўню, і непасрэдна кампілятар Clang для моў C і C + +. Цяпер LLVM і Clang могуць быць выкарыстаны замест GCC для зборкі ядра, стандартнага асяроддзя і вялікай колькасці партоў.

GCC ўсё роўна пакуль з'яўляецца кампілятарам па змаўчанні. Па ліцэнзійных меркаваннях выкарыстоўваюцца GNU GCC і libstdc++ з галіны gcc-4.2 - апошняй даступнай пад ліцэнзіяй GPLv2.

У новай версіі FreeBSD выкарыстоўваецца новы ўсталёўнік BSDInstall. Гэты ўсталёўнік адрозніваецца модульнай архітэктурай з магчымасцю падлучэння пашырэнняў.

Зроблены пераход на 28-ю версію файлавай сістэмы ZFS. Для карыстальнікаў больш ранніх версій забяспечана аўтаматычнае пераўтварэнне старога фармату падзелаў да новай версіі гэтай ФС.

Зведаў навацыі сеткавы стэк TCP/IP. У ім з'явілася магчымасць дынамічнага маніпулявання метадамі кантролю перагрузкі TCP, а таксама маецца падтрымка групоўкі TCP-злучэнняў з прывязкай да пэўнага CPU. Павялічана маштабаванасць ядра і TCP-стэка на шмат'ядравых сістэмах.

У якасці павышэння бяспекі працы з прыкладаннямі ў сістэме зараз магчыма выкарыстоўваць фрэймворк Capsicum. Дадзеная тэхналогія прызначана для арганізацыі ізаляванага выканання праграм і абмежавання выкарыстання прыкладаннямі некаторых функцый.

З'явілася новая рэалізацыя праграмнага RAID - graid. Гэта новая сістэма кіравання праграмнымі RAID-масівамі прыйшла на змену раней выкарыстоўванай сістэме ataraid.

У FreBSD можа быць задзейнічана тэхналогія HAST для рэплікацыі дадзеных, якая дазваляе ствараць высоканадзейныя кластарныя канфігурацыі, у якіх дадзеныя сінхранізуюцца па ўсіх вузлоў кластара. Таксама ўкаранёны набор драйвераў OFED, распрацаванага арганізацыяй OpenFabrics Alliance. Дадзены стэк драйвераў дазваляе забяспечыць высакахуткасны абмен дадзенымі паміж серверамі на аснове тэхналогіі RDMA (Remote Direct Memory Access), якая забяспечвае прамы доступ да памяці іншай машыны.

У сістэму дададзены новы універсальны USB-драйвер, які забяспечвае падтрымку прылад з інтэрфейсам USB 3.0. Таксама перапісаны механізм сістэмных таймераў.

У якасці графічнага працоўнага асяроддзя FreeBSD выкарыстоўвае KDE. Порт з KDE абноўлены да версіі 4.7.3. Але гэтак жа даступны порт з GNOME 2.32.1. Адпаведна прадстаўлена аперацыйная сістэма PC-BSD 9.0, што заснавана на кодавай базе FreeBSD 9.0 і прызначана для дэсктопнага выкарыстання.

OMG! Ubuntu TV

Пасля таго, як татальнай смартызацыі падвергнуліся тэлефоны, прыйшла чарга і тэлевізараў ператварацца ў кампутары. І зараз у тэлепрыёмніку можна будзе выбіраць не толькі праграмы перадач, але і кампутарныя праграмы. Смарт-TV - гэта ўжо не навінка. Мадэлі "разумных" тэлевізараў ёсць у многіх буйных вытворцаў тэлевізійнай тэхнікі, якія і былі прадстаўлены на міжнароднай выставе спажывецкай электронікі ў Лас-Вегасе.

На гэтай выставе па дадзенай тэме адзначылася і Canonical. Кампанія Шаттлварта ў рамках стратэгіі ператварэння дыстрыбутыва Ubuntu GNU/Linux у універсальную праграмную платформу для розных тыпаў прылад прадставіла тут тэлевізійны варыянт Ubuntu TV.

Па заявах Canonical тэлевізійная аперацыйная сістэма Ubuntu здольна падтрымліваць стандарты наземнага вяшчання ЗША і ЕС. Таксама Ubuntu TV здольна інтэграваць сэрвісы кабельнага і спадарожнікавага тэлебачання.

Натуральна, самае цікавае ў тэлевізійных АС - гэта дадатковая кампутарная функцыянальнасць, і ў першую чаргу функцыянальнасць, якая звязана з Інтэрнэт. Напрыклад, упэўнены, што шматлікія тэлегледачы былі б не супраць, калі б у іх тэлевізар быў убудаваны які-небудзь папулярны торэнт-кліент.

Хоць на сайце, прысвечаным Ubuntu TV, пра гэта нічога пакуль не гаворыцца. Будзем лічыць, што торэнт-кліент можна будзе ўсталяваць з адмысловай крамы прыкладанняў для Ubuntu TV.

Пакуль не вядома, каго з тэлевытворцаў зацікавіла тэлевізійная "Убунту". Але, лёгка выказаць здагадку, што такія знойдуцца - асабліва ў Кітаі.

Дарэчы, Ubuntu TV на пачатковай стадыі распрацоўкі і з мінімумам заяўленых характарыстык можна ўсталяваць з адмысловага рэпазітара ppa: nilarimogard/test3 і на кампутар.Але на дадзены момант варта абавязкова памятаць, што ні ў якім разе не трэба ставіць Ubuntu TV на працоўную сістэму. Зборка з PPA заменіць сабой Unity 2D, а таксама будзе немагчыма запусціць яго з меню выбару працоўных сталоў пры загрузцы сістэмы.

"Жалязякі"

У рамках IT-індустрыі ёсць такая "гульня" па стварэнні кампутара і цаной менш за 100 долараў. У некаторых выпадках тут пераследуецца сапраўдны эканамічны эфект. А ў іншых выпадках гэта робіцца проста just for fun. Але ў абодвух выпадках у такіх праектах выкарыстоўваецца вольнае ПЗ, так як інакш нялёгка ўкласціся ў рамкі стадоларавага сабекошту. І на мінулым тыдні адбыліся як раз дзве навіны для абодвух гэтых выпадкаў.

На міжнароднай выставе спажывецкай электронікі ў Лас-Вегасе адбылася трэцяя рэінкаранацыя праекта OLPC (One Laptop Per Child) XO-3, мэтай якога з'яўляецца забяспечыць усіх афрыканскіх дзяцей таннымі партатыўнымі кампутарамі. Непасрэдна з гэтай высакароднай мэты выцякае і імкненне змясціць кошт OLPC ў 100 даляраў.

Папярэднія версіі OLPC ўяўлялі сабой танныя нэтбукі. Але OLPC XO-3 - гэта ўжо планшэт. Дадзены планшэт заснаваны на ARMv7-сумяшчальным CPU, якія працуюць на частаце 1 GHz і ўбудаванай 3D-відэападсістэмай OpenGL ES 2.0, 512 Мб АЗП і 4 Гб Flas-памяці. Планшэт падтрымлівае WiFi і забяспечаны LCD-экранам і крышкай з дадатковым акумулятарам і сонечнай батарэяй.

У якасці аперацыйнай сістэмы мяркуецца выкарыстаць спецыяльны варыянт Fedora з дзіцячым інтэрфейсам Sugar. Хоць не выключаецца АС "Андроід".

Не гледзячы на ўжо трэцюю спробу выпуску OLPC, казаць пра перспектывы новай мадэлі трэба асцярожна. Гэты праект адрозніваецца здольнасцю пачынаць, як гаворыцца, за здароўе і сканчаць за спачын. Пакуль нельга сказаць, каб папярэднія версіі OLPC зрабілі большасць дзяцей Афрыкі шчаслівымі.

А вось супермініяцюрны кампутар Raspberry Pi, відаць, атрымаўся. Гэты аднаплатавы кампутар на працэсары ARM (BCM2835) з GNU/Linux у якасці АС, распрацаваны аднайменным брытанскім фондам, запушчаны у масавую вытворчасць.У продаж гэты мікракампутар павінен паступіць у канцы лютага.

Афіцыйна распрацоўваецца Raspberry Pi таксама для шкаляроў у якасці навучальнага дапаможніка для навучання базавым камп'ютэрным навукам. Аднак на самай справе - гэта больш just for fun, і цікавасць да гэтага кампутара праяўляюць, як і належыць, гікі, якія і рэкламуюць практычна бясплатна гэты выраб на сваіх спецыялізаваных сайтах.

Кампутар будзе выраблены ў выглядзе друкаванай платы памерам з банкаўскую карту ў двух мадэлях - "А" і "Б". Базавая мадэль "А" абсталявана аператыўнай памяццю 128 мегабайт і адным USB-портам і будзе каштаваць 25$ . Мадэль "Б", кошт якой складзе 35$, мае 256 мегабайт аператыўнай памяці, два порта USB і адзін порт Ethernet.

Абедзве мадэлі маюць у якасці працэсара Broadcom BCM2835 700 МГц з графічным працэсарам, якія падтрымліваюць акселерацыю OpenGL ES 2.0 і дэкадаванне відэа. Сілкаванне ажыццяўляецца праз microUSB-порт. У якасці назапашвальніка інфармацыі выкарыстоўваецца карта памяці.

У якасці АС маецца падтрымка ўсталёўкі розных дыстрыбутываў Linux: Debian, Fedora, Arch Linux. І самае галоўнае, Quake 3 на Raspberry Pi нядрэнна бегае.

Tizen

Надзея мінулага года мабільная платформа MeeGO, пакінутая сваім бацькам кампаніяй Nokia на волю лёсу, спрабуе здабыць другое нараджэнне. Вакол напрацовак MeeGo утварыўся праект Tizen. Укладаць у Tizen вырашылі карпарацыі Intel, Samsung і фонд LiMo Foundation.

На мінулым тыдні былі адкрыты першыя зыходныя коды мабільнай платформы Tizen.Таксама быў выпушчана альфа-версія інструментара Tizen SDK для распрацоўкі прыкладанняў. Гэты SDK прызначаны пакуль для запуску ў Ubuntu, але падтрымка Windows і Mac таксама павінна з'явіцца.

З цікавага, звязанага з першым выпускам Tizen, можна адзначыць ўключэнне ў гэтую аперацыйную сістэму бібліятэк EFL з аконнага мэнэджара Enlightenment, які і на дэсктопах рэдкі госць. Хоць, па ідэі, чакалася, што будуць выкарыстоўвацца бібліятэкі Qt.

Асноўная асаблівасць Tizen, гэта тое, што для стварэння прыкладанняў для гэтай мабільнай АС прапаноўваецца выкарыстаць WebAPI і HTML/JavaScript/CSS. Выкарыстанне тэхналогій HTML5 дазваляе ствараць кросплатформавыя прыкладанні для ўсіх прылад на базе Tizen. Хаця, як мы памятаем, HTML5 для стварэння прыкладанняў ўжо выкарыстоўвалася ў мабільнай АС WebOS, і, як мы таксама памятаем, гэта не вельмі WebOS дапамагло.

Міхаіл АСТАПЧЫК