Тэмы сённяшняга агляду: графічныя ўтыліты для стварэння ў Linux дыскаў RAM drive, DVD-аўторынг для лінуксоідаў і рэзервовае капіяванне дадзеных для ўсіх. Разгледзім гэтыя тры тэмы на прыкладах самых апошніх навінак вольнага праграмнага забеспячэння.

Электронны дыск пры дапамозе Ramdisk

Ёсць сярод кампутарных тэхналогій такая цікавая рэч як электронныя дыскі RAM drive. Гэта частка файлавай сістэмы, якая знаходзіцца не на цвёрдым дыску, а ў аператыўнай памяці PC. Такі спосаб арганізацыі дадзеных дае ў некаторых выпадках значныя перавагі. У першую чаргу - гэта хуткасць абмену дадзенымі, якая з такімі электроннымі дыскамі нашмат вышэй у параўнанні з падзеламі на цвёрдым дыску. Перамясціўшы на такі электронны дыск дадзеныя, якія часта абнаўляюцца, напрыклад кэш праграм для працы з графікай, можна істотна павялічыць прадукцыйнасць працы якога-небудзь "Фаташопа".

Вядома, маюцца тут і свае мінусы. Па-першае, трэба ахвяраваць часткай аператыўнай памяці. Хаця цяпер наяўнасць чатырох гігабайт RAM і больш у кампутары не рэдкасць. Таксама такі электронны дыск існуе, пакуль кампутар уключаны, а пры выключэнні сістэмы ўсе дадзеныя з такога дыска знікнуць. Праўда, і ў гэтым выпадку ёсць спосабы захавання інфармацыі перад выключэннем ці перазагрузкай кампутара і яе аўтаматычнага аднаўлення пры ўключэнні.

Сродкі для стварэння Ramdisk існуюць яшчэ з часоў DOS. У АС Windows для гэтай мэты прадугледжаны як штатныя сродкі, так і адмысловыя праграмы - Dataram RAMDisk, SuperSpeed RamDisk, Radeon RAMDisk і іншыя.

У ядры Linux таксама маюцца ўсе неабходныя функцыі для арганізацыі электронных дыскаў. Напрыклад, папулярным спосабам стварэння RAM drive з'яўляецца звязак з віртуальнага файлавага сховішча tmpfs, сістэмы рэзервовага капіявання rsync і дэмана планоўшчыка задач cron. Усё гэта робіцца не такім ужо і складаным рэдагаваннем сістэмных канфігурацыйных файлаў. Але жадалася б якога-небудзь візуальнага спосабу, каб была і магчымасць стварыць дыск RAM drive, клікнуўшы пару разоў мышкай па кнопках.

На першы погляд такая магчымасць маецца - гэта праграма Ramdisk, якая нядаўна абнавілася да версіі 0.4. Праграма мае просты графічны інтэрфейс з дзясяткам кнопак для стварэння электроннага дыска, яго мантавання і размантавання, стварэнні і кіраванні бэкапамі.

Для арганізацыі электроннага дыска Ramdisk выкарыстоўвае блокавыя прылады выгляду /dev/ram0, якія ствараюцца пры загрузцы сістэмы. У хатняй дырэкторыі карыстача прыкладанне арганізуе службовы каталог Ramdisk_backup, а ў файлавым мэнэджару Nautilus з'явіцца каталог Ramdisk, які і ёсць каранёвая дырэкторыя створанага электроннага дыска.

Але, нажаль, маюцца ў Ramdisk і непрыемныя моманты. Першую непрыемнасць можна пацярпець. Праграма разлічана на працу ў працоўным асяроддзі GNOME 3, і таму, напрыклад, у Ubuntu Unity прыйдзецца ўручную даўсталёўваць дадатковыя пакеты, спасылкі на якія ёсць на афіцыйнай старонцы праграмы. Адгэтуль з гэтага сайта прыйдзецца запампаваць і саму праграму, бо адмысловага ppa-рэпазітара для яе няма.

Але больш расчароўвае тое, што пакуль з самай праграмы нельга ўсталяваць памер электроннага дыска. Для гэтага хітрым чынам трэба асобна рэдагаваць канфігурацыйныя сістэмныя файлы, што змяншае практычнасць утыліты Ramdisk ці ледзь не напалову. Так што стварэнне электронных дыскаў у Linux толькі мышкай - гэта ўсё яшчэ ў перспектыве.

Areca для рэзервовага капіявання

З жалем даводзіцца таксама канстатаваць, што дагэтуль некаторыя карыстачы не выкарыстоўваюць рэзервовае капіяванне сваёй важнай інфармацыі на ПК. Хоць гром можа грымнуць у любы момант.

Хоць адной з прычын такой несвядомасці з'яўляецца, магчыма, адсутнасць прымальных па камфорту выкарыстання для гэтых мэт праграм. Таму разгледзім прыкладанне Areca, як адно з камфортных, але пры гэтым і функцыянальных сродкаў рэзервовага капіявання файлаў. Праграма развіваецца з 2005-га году і нядаўна ў ліпені дасягнула версіі 7.3.5.

Асноўная добрая якасць праграмы - графічны інтэрфейс, з якім можна хутка асвоіць усе неабходныя працэдуры рэзервовага капіявання.

Праграма працуе ў Linux і Windows, але гэта кросплатформавасць забяспечваецца неабходнасцю наяўнасці ў сістэме асяроддзя Java. Памер праграмы каля пяці мегабайт. Руская лакалізацыя, хоць і састарэлая, маецца.

У Areca усе задачы па рэзервовым капіяванні асобных дырэкторый групуюцца ў асобныя групы, вось як файлы ў каталогах. Падтрымліваюцца падгрупы. І для кожнай задачы рэзервовага архівавання можна задаць у адмысловым акне ўсе неабходныя параметры архівавання.

Асноўныя магчымасці, якія маюцца ў Areca для задач:

• выбар каталога-крыніцы і стварэнне рэзервовай копіі на лакальны дыск, флэшку, smb-дырэкторыю, FTP-сервер;
• тры рэжыму захоўвання архіва:
  • стандартны, у якім захоўваюцца новыя і мадыфікаваныя файлы;
  • рознасны (delta), у якім захоўваюцца дадзеныя пра мадыфікаваныя часткі файлаў;
  • вобраз - архіў, які кожных раз пры рэзерваванні цалкам абнаўляецца;
• тры тыпу рэзервовага капіявання - інкрыментальны, дыферэнцыяльны і поўны;
• кампрэсія архіва пры дапамозе алгарытмаў zip;
• шыфраванне дадзеных алгарытмамі AES128 і AES256;
• фільтраванне падкаталогаў, фільтраванне файлаў па памеры, даце, уладальніку, пашырэнню і іншым параметрам;
• магчымасць запускаць знешнія скрыпты, як да, так і пасля паспяховага ці няўдалага выканання рэзервовай копіі.

Як і пакладзена праграме стварэння бэкапаў, непасрэдна ў ёй можна прасачыць гісторыю рэзервовых захаванняў кожнага архіва, і кожнага файла ў архіве і пры неабходнасці аднавіць патрэбную версію.

У Areca не падтрымліваецца запіс на CD, DVD. Таксама ў Areca адсутнічае ўласны планоўшчык. Праграма дае толькі магчымасць праз меню "Праўка - Майстры" ствараць адмысловыя скрыпты для архівавання асобных груп ці задач, якія затым трэба інтэграваць у праграмнае забеспячэнне для планавання задач Windows ці Linux.

2ManDVD для аўторынгу

Завяршаецца час адпачынкаў, і для шматлікіх карыстачоў актуальнай задачай стала жаданне стварыць са знятых падчас лета відэаролікаў і фатаграфій уласны DVD і падарыць яго сябрам. Адпаведна ўзнікае неабходнасць у адмысловых праграмах, якія завуцца прыкладаннямі DVD-аўторынга. І такія праграмы ёсць як для Windows, так і Linux. Як ідуць на дадзены момант справы з аўторынгам для Linux, мы і разгледзім на прыкладзе праграмы 2ManDVD, якая абнавілася на мінулым тыдні.

Сітуацыя з DVD-аўторынгам у Linux наступная. Праграм для гэтай нялёгкай справы існуе не так ужо і мала: Bombono DVD, ManDVD, DvdAuthor, DVDStyler, DeVeDe. Праўда "аднакнопкавых" прыкладанняў, якія даюць магчымасць націскам пары кнопак адразу стварыць гатовы DVD, сярод іх практычна няма. Самай нескладанай, па меркаванні большасці народных аглядальнікаў, лічыцца DeVeDe.

2ManDVD - досыць наварочанае прыкладанне. Яго галоўная асаблівасць - гэта магчымасць ствараць дынамічныя меню з відэа, анімацыяй і прыгожымі эфектамі. Вось як гэта любяць рабіць на DVD-дысках з вяселляў, калі ўсё меню дыска ззяе і пераліваецца. І 2ManDVD валодае ўсім неабходным для такой працы.

Праўда, з праграмай прыйдзецца павазіцца. Інтэрфейс 2ManDVD хоць і выглядае просценькім, але зусім не інтуітыўна зразумелы. Ствараючы свой дыск, мне прыйшлося шмат палазіць па яго панэлях прылад метадам тыка. Адзін раз, зойдучы на нейкую панэль налад, нават не змог з гэтай панэлі вярнуцца назад на папярэднюю.

Тым не менш, выпрабавальны дыск у мяне атрымаўся. У будучыні, калі пенсіянерам стану, магу падрабляць вырабленнем DVD з вяселляў.

І напрыканцы коратка пералічым асноўны функцыянал 2ManDVD:

• наяўнасць розных гатовых нарыхтовак для меню DVD;
• імпарт графічных файлаў для задняга фону меню DVD ;
• змена шрыфта/колеру, памеру і іншых параметраў кнопак і графічных аб'ектаў;
• размяшчэнне кнопак, тэксту, малюнкаў відэа і іншых графічных аб'ектаў у любым месцы DVD меню;
• стварэнне слайдшоў з фатаграфій у аўтаматычным і ручным рэжыме;
• даданне субтытраў і аўдыё дарожак;
• выкарыстанне для перакадоўкі відэа і аўдыё пакета ffmpeg і адпаведна з усімі яго фарматамі мультымедыя;
• падтрымка шмат'ядравых працэсараў;
• магчымасць выкарыстоўваць MPEG і VOB файлы без перакадавання;
• запіс DVD з выкарыстаннем знешніх праграм, напрыклад, brasero.

У афіцыйных рэпазітарах 2ManDVD можа і не быць. Але карыстачы Ubuntu 13.04 могуць усталяваць апошнюю версію праграмы з рэпазітара GetDeb.

Міхаіл АСТАПЧЫК