Пры дапамозе гэтай чарговай падборкі вольнага ПЗ карыстальнікі Linux змогуць стварыць уласную зборку Windows PE, вырашыць праблемы з тэгамі і фарматамі аўдыёфайлаў. Таксама працягнем тэму менеджэраў буфера абмену. У канцы агляду як мінімум пазайздросцім карыстальнікам лічбамыльніц Canon, якія пры дапамозе адкрытага і бясплатнага ПЗ могуць значна пашырыць магчымасці сваіх камераў.

"Жывая" Windows пры дапамозе Wimlib

Нават у прынцыповага лінуксоіда бываюць выпадкі, калі можа спатрэбіцца аперацыйная сістэма Windows. Напрыклад, для аднаўлення налад мацярынскай платы трэба выкарыстоўваць спецыяльныя ўтыліты, якія працуюць толькі ў "фортках".

Для гэтых мэтаў зусім не абавязкова ўсталёўваць на дыск АС Windows, а можна скарыстацца яе палегчаным варыянтам Windows PE (Windows Preinstallation Environment). Гэты варыянт "фортак" можна запісаць на флэшку або CD-дыск у выглядзе "жывой" сістэмы, якая працуе без усталёўкі на HDD.

Калі ёсць усталявальны дыск Windows Vista, 7, 8, то дадзены рэжым можна ўключыць непасрэдна на першапачатковым этапе ўсталёўкі аперацыйнай сістэмы. Таксама стварыць вобраз, гатовы да запісу на флэшку або CD, можна непасрэдна з ужо усталяванай Windows 7+ пры дапамозе спецыяльных утыліт каманднага радка. Вядома ж, Windows PE часта прысутнічае на пірацкіх зборках, і ў Сетцы без праблем можна знайсці самаробныя вобразы Windows PE на розныя жыццёвыя выпадкі.

Але Windows PE можна стварыць, нават калі пад рукой няма усталявальнага дыска ці ўжо ўсталяванай сістэмы Microsoft. Для гэтага спатрэбіцца ISO-вобраз пакета аўтаматычнай ўсталёўкі Windows Automated Installation Kit (WAIK), які можжа мець назву, напрыклад, KB3AIK_EN.iso і распаўсюджваецца бясплатна з сайта Microsoft. А таксама спатрэбіцца набор бібліятэк і інструментаў Wimlib.

Бібліятэкі Wimlib дазваляюць ствараць і змяняць вобразы фармату WIM (Windows Imaging Format), якія і з'яўляюцца асновай Windows PE. Гэтыя бібліятэкі распаўсюджваюцца па свабоднай ліцэнзіі, з'яўляюцца кросплатформеннымі і даступныя для Linux і Windows. Гэтым летам пакет Wimlib абнавіўся да версіі 1.4.2.

У рэпазітарах многіх дыстрыбутываў Linux гатовых бібліятэк і ўтыліт Wimlib няма. Але, напрыклад, для карыстальнікаў Ubuntu каманда энтузіястаў webupd8 стварыла асобны ppa-рэпазітар, з якога можна лёгка ўсталяваць і гатовыя файлы бібліятэкі, і патрэбныя ўтыліты.

sudo add-apt-repository ppa:nilarimogard/webupd8
sudo apt-get update
sudo apt-get install wimtools

І зараз пасля ўсталёўкі гэтага пакета, каб выцягнуць з WAIK файлы для Windows PE і стварыць "жывы" вобраз, трэба прымантаваць KB3AIK_EN.iso у якую-небудзь дырэкторыю і выканаць спецыяльную каманду.

sudo mount KB3AIK_RU.iso $HOME/waik
mkwinpeimg --iso --waik-dir=$HOME/waik winpe.iso

дзе замест "$HOME/waik" трэба пазначыць свой уласны шлях да каталога, да якога прымантаваны вобраз KB3AIK_EN.iso.

У выніку будзе створаны Live-вобраз winpe.iso памерам каля 200 мегабайт са стандартнай версіяй Windows PE з інтэрфейсам каманднага радка. Гэты вобраз можна запісаць штатнымі сродкамі на CD ці флэшку.

Калі трэба дадаць якія-небудзь файлы ў вобраз Windows PE, то ў камандзе mkwinpeimg трэба выкарыстоўваць дадатковую опцыю "--overlay=/FILES", дзе "/FILES" - гэта шлях да дырэкторыі з файламі, якія будуць размешчаны ў каранёвай дырэкторыі Windows PE на дыску X.

Wimlib можа ствараць вобраз Windows PE і з ўсталявальных дыскаў Windows 7, 8. Для поўнага вывучэння ўсіх гэтых магчымасцяў Wimlib варта звярнуцца да дакументацыі гэтага пакета.

Рэдагуем ID3-тэгі ў Puddletag

Не так ужо і рэдка ў многіх карыстальнікаў ўзнікае неабходнасць рэдагаваць ў аўдыёфайлах ID3-тэгі, якія змяшчаюць метададзеныя аб назве кампазіцыі, альбома, аўтары і г.д. Асабліва гэта актуальна пры стварэнні рыпаў з музычных CD-дыскаў.

Для гэтых мэтаў, напрыклад, для Windows маецца прыкладанне Mp3tag, а пад Linux можна выкарыстоўваць папулярную праграму EasyTag. Тым лінуксоідам, у якіх не склаліся адносіны з EasyTag, можна парэкамендаваць свабодную праграму Puddletag, стабільная версія якой ужо існуе больш за год, і на бягучы момант аўтар актыўна працуе над новай версіяй.

Асаблівасць Puddletag ў тым, што гэтая праграма для Linux з'яўляецца практычна копіяй Mp3tag для Windows. Па-першае, гэты рэдактар ID3-тэгаў выкарыстоўвае такі ж, як і ў Mp3tag, таблічны фармат для рэдагавання ўсіх метададзеных аўдыё-файлаў.

Па-другое, у функцыянальным стаўленні Puddletag робіць тое ж самае, што і Mp3tag: перайменаванне файлаў, каталогаў на аснове зместа тэгаў ці ж наадварот - запіс тэгаў на аснове імя файла. Таксама прысутнічае пошук інфармацыі пра альбом з знешніх інтэрнэт-крыніц - Discogs, FreeDB або MusicBrainz.

У Puddletag падтрымліваюцца наступныя фарматы метададзеных: ID3v1, ID3v2, MP4, VorbisComments, Musepack, Monkey's Audio, WavPack.

Для сваёй працы праграма выкарыстоўвае бібліятэкі PyQT. Рэдактар Puddletag разлічаны на сістэмы GNU/Linux. Свежыя версіі прыкладання можна спампаваць з афіцыйнага сайта. Карыстальнікі Ubuntu, якія падключылі рэпазітар webupd8 з папярэдняй навіны, таксама атрымаюць і апошнюю версію гэтага рэдактара тэгаў. Прысутнічае і руская лакалізацыя, файл якой трэба асобна спампаваць з афіцыйнай старонкі праграмы.

Канвэртар аўдыё SoundKonverter

Да Puddletag трэба дадаць і праграму SoundKonverter, нязначнае абнаўленне другой стабільнай версіі якой здарылася некалькі дзён таму назад. Гэтыя праграмы функцыянальна дапаўняюць адзін аднаго і да таго ж выкарыстоўваюць адзіны фрэймворк графічнага інтэрфейсу Qt. Як і Puddletag, прыкладанне SoundKonverter разлічана на карыстальнікаў GNU/Linux.

Канвэртар SoundKonverter прызначаны для пераўтварэння гукавых файлаў з аднаго фармату ў іншы. На самай справе дадзенае прыкладанне - гэта проста графічны інтэрфейс да шмат кансольных утылітаў для апрацоўкі аўдыё, і адпаведна пры ўсталёўцы праграмы яны таксама будуць устаноўлены.

Спіс падтрымоўваных фарматаў аўдыё ў праграмы вялікі: ogg, mp3, mp2, m4a/mp4, aac, mpc, flac, ape, wma, asf, ra, ac3, au, snd, shn, tta, bonk, ofr, ofs, wv, la, pac, spx, mid, mod, wav. Хоць не варта забываць, што не ўсе фарматы могуць быць узаемна канвертаваны. Напрыклад, можна сканвертаваць mod ў wave, а вось назад ужо нельга.

Гэтак жа soundKonverter можа экспартаваць аўдыёдарожкі з відэафайлаў. І, само сабой, падтрымліваецца рыпінг дыскаў аўдыё.

SoundKonverter працуе з ID3-тэгамі. Маецца і падтрымка метададзеных Replay Gain, якія дазваляюць аўдыяплэеру прайграваць медыяфайлы з розных альбомаў з аднастайнай гучнасцю.

Інтэрфейс праграмы зусім просты, маецца і русіфікацыя. Прысутнічае SoundKonverter практычна ва ўсіх рэпазітарах папулярных дыстрыбутываў Linux.

Легкаважны буфер абмену Diodon

У мінулым аглядзе быў прадстаўлены моцны менеджэр буфера абмену CopyQ. Па сваіх магчымасцях гэтае сістэмнае прыкладанне - сапраўдны монстр, які, напэўна, не ў кожнага карыстальніка хопіць цярпення цалкам асвоіць. Таму лагічна будзе пазнаёміцца з вельмі простым і легкаважным мэнэджэрам буфера абмену Diodon. Тым больш што на мінулым тыдні выйшла стабільная версія Diodon 1.0.3.

Diodon ўяўляе сабой лёгкі менеджэр буфера абмену для Linux, які напісаны на Vala, і які імкнецца быць лепшым інтэграваным мэнэджэрам буфера абмену для Ubuntu Unity і GNOME, а таксама для іншых працоўных асяроддзяў на аснове GTK+ 3. Гэта вельмі маленькая праграма па памеры - яна выкарыстоўвае ўсяго каля трох мегабайт аператыўкі.

Невялікія і функцыянальныя магчымасці Diodon. Праграма не з'яўляецца кросплатформеннай, тут небагатая параметрамі панэль настроек. Не падтрымліваюцца, як гэта ёсць у CopyQ, розныя рэжымы прэв'ю скапіяваных малюнкаў, хоць, невялікія прэв'юшкі скапіяваных малюнкаў Diodon паказвае. Але, упэўнены, менавіта такі мінімалізм як раз і патрэбен некаторым карыстальнікам.

Так як Diodon у першую чаргу разлічаны на Unity, то для карыстальнікаў Ubuntu найпросты спосаб усталёўкі - гэта інсталяцыя са спецыяльнага ppa-рэпазітара.

sudo add-apt-repository ppa:diodon-team/stable
sudo apt-get update
sudo apt-get install diodon

Для шчаслівых уладальнікаў лічбавікоў Canon

Для шмат мадэляў лічбавых фотаапаратаў Canon існуе выдатная хакерская прашыўка CHDK (Canon Hacker's Development Kit), якая дазваляе значна павялічыць функцыянальнасць фотаапарата і дадае недакументаваныя магчымасці. CHDK з'яўляецца вольным ПЗ і распаўсюджваецца па ліцэнзіі GPL.

Па праўдзе кажучы, многія магчымасці CHDK карыснымі назваць нельга, як, напрыклад, гульні. Але ў CHDK ёсць і сапраўды цікавыя функцыі, наяўнасць якіх шматлікім уладальнікам старых лічбамыльніц Canon не перашкодзяць: аптычнае павелічэння ў працэсе відэаздымкі, пашыраная налада якасці відэа, індыкатар ўзроўню зараду акумулятара і стану памяці, файлавы мэнэджар, падтрымка фармату RAW, ручны фокус і многае іншае .

CHDK не запісваецца ў пастаянную памяць камеры і не ўносіць ніякіх зменаў на апаратным узроўні. Ўсталёўку гэтага праграмнага дапаўненні на фотаапарат нельга назваць занадта складанай, але, тым не менш, аўтаматызацыя гэтага працэсу многім не перашкодзіла б. І такі сродак для аўтаматызацыі ёсць - ён называецца STICK.

STICK разлічаны на тое, каб зрабіць працэс ўстаноўкі CHDK на камеру Canon як мага больш простым. У пакрокавым рэжыме STICK выканае ўсе неабходныя аперацыі з CHDK: вызначыць мадэль камеры, загрузіць адпаведную зборку, падрыхтуе флэшку і скапіруе на фотаапарат патрэбныя файлы.

STICK не з'яўляецца ПЗ з адчыненым кодам, а ўсяго толькі бясплатным Freeware. Але праграма служыць інтарэсам адкрытай прашыўкі CHDK, і таму у гэтым аглядзе мае рацыю.

Праграма STICK напісаная на Java, ў сілу чаго працуе пад АС Windows, Mac OSX і Linux. Бягучая версія праграмы абнавілася нядаўна да версіі 1.05.

Міхаіл АСТАПЧЫК